چشم‌انداز بازار ارز ایران در سایه مذاکرات ایران و آمریکا
در هفته‌های اخیر، بازار ارز ایران به شدت متاثر از اخبار مربوط به مذاکرات بین ایران و آمریکا قرار گرفته است. گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال دستیابی به توافق جدید یا کاهش محدودیت‌های اقتصادی میان دو کشور، وضعیت معاملات دلار را دستخوش تغییرات چشمگیری کرده و نگاه فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران بورسی و علاقه‌مندان به بازارهای مالی مختصراً به نتایج این مذاکرات دوخته شده است.
با وجود این که هنوز توافقی رسمی اعلام نشده، اما تاثیر خبرهای غیررسمی و فضای انتظاری شکل‌گرفته، منجر به کاهش نوسانات هیجانی و کساد شدن معاملات دلالی شده است. روز گذشته، قیمت دلار به کف کانال ۸۱ هزار تومانی رسید و امیدها برای ورود دلار به کانال ۷۰ هزار تومانی در صورت نهایی‌شدن توافق افزایش پیدا کرده است.
تجربه تاریخی بازار ارز و نقش مذاکرات سیاسی
در دهه گذشته، رفتار بازار ارز ایران بارها نشان داده که حتی شایعات مثبت درباره مذاکرات، می‌تواند تاثیر فوری بر قیمت دلار بگذارد. نمونه بارز آن، دوره توافق ژنو و برجام در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴ است که امید به پویش اقتصادی و آزادسازی دارایی‌ها، قیمت دلار را ظرف مدت کوتاهی از ۳۵۰۰ تومان به کمتر از ۳۰۰۰ تومان کاهش داد. اما خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، زمینه‌ساز یک جهش تاریخی برای بازار ارز شد و دلار تا مرز ۱۸ هزار تومان اوج گرفت.
این الگو در بحران‌های بعدی مانند تحریم‌های بانکی و نفتی سال‌های اخیر نیز تکرار شد؛ به طوری که پس از تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تر در سال ۱۳۹۹ و قرارگیری ایران در فهرست سیاه FATF، قیمت دلار به سمت مرز ۳۰ هزار تومان شتاب گرفت. مهم‌ترین عوامل موثر بر این روند شامل محدودیت‌های صادرات نفت، افت ذخایر ارزی بانک مرکزی، کاهش ورود ارز به کشور، بی‌اعتمادی به نظام بانکی و تشدید تقاضا برای حفظ ارزش سرمایه توسط خرید دلار و رمزارزها بوده است.
ثمرات و ریسک‌های تحولات سیاسی برای بورس
تاثیر تحولات ارزی منحصر به دلار نبوده و بازار بورس ایران نیز همواره تحت تاثیر نوسانات بازار ارز قرار گرفته است. کاهش احتمالی نرخ دلار پس از توافق می‌تواند منجر به کاهش سودآوری برخی صنایع دلاری بازار بورس شود، اما در مقابل، فضای روانی مثبت حاصل از گشایش سیاسی ممکن است انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود مجدد به بازار سهام را تقویت کند. همچنین، در حوزه رمزارزها، همزمان با رشد تقاضا برای حفظ سرمایه در دوران تحریم، ارزهای دیجیتال نظیر بیت‌کوین و تتر جایگزینی برای دلار در سبد سرمایه‌گذاران ایرانی شده‌اند. کاهش التهاب بازار دلار می‌تواند تا حدی جذابیت معاملات رمزارزی را نیز کاهش دهد.
پیش‌بینی کارشناسان اقتصادی؛ دلار چند درصد ارزان می‌شود؟
در شرایط فعلی که هنوز توافق نهایی میان ایران و آمریکا اعلام نشده، اما خبرهای خوش‌بینانه از کانال‌های دیپلماتیک و گزارش‌های رسانه‌ای، موجب فروکش کردن التهابات بازار و ایجاد آرامش نسبی شده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که حتی یک توافق محدود یا آزادسازی بخشی از منابع ارزی بلوکه‌شده ایران، می‌تواند باعث کاهش ۱۰ تا ۳۰ درصدی نرخ دلار در کوتاه‌مدت شده و انتظارات تورمی را در جامعه تعدیل کند.
با این حال، واقعیت این است که بازار ارز ایران در سال‌های اخیر بیشتر از منطق اقتصادی و شاخص‌های کلان، تحت تاثیر انتظارات سیاسی و تحولات حوزه دیپلماسی حرکت کرده و نوسان داشته است. توافق یا عدم توافق، امروزه تبدیل به مسئله‌ای کلیدی برای تعیین وضعیت بازار سهام، بازار ارزهای دیجیتال و زندگی اقتصادی ایرانیان شده است.
جمع‌بندی و افق پیشِ‌رو برای سرمایه‌گذاران
آینده بازار ارز، بورس و رمزارزها در ایران تا حد زیادی به روند مذاکرات سیاسی و تحولات ژئوپلیتیک وابسته مانده است. اگر سایه سیاست با دستیابی به یک توافق جامع یا حتی محدود کنار برود، می‌توان انتظار داشت که نه تنها نرخ دلار، بلکه انتظارات تورمی و هیجانات بازار نیز کنترل شوند. اما در غیر این صورت، سیر نوسانی بازار ارز و اقبال سرمایه‌گذاران به رمزارزها و بازارهای موازی ادامه خواهد داشت. بنابراین سرمایه‌گذاران و فعالان اکوسیستم مالی ایران باید ضمن رصد دقیق اخبار و تحلیل‌ها، با چشم‌انداز بازارهای موازی نظیر بورس و ارزهای دیجیتال نیز آشنایی کامل داشته باشند تا بتوانند استراتژی‌های مناسبی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود انتخاب کنند.
نظرات
ارسال نظر