سهام بین
استکس (Stacks) یک لایه بیت‌کوین برای قراردادهای هوشمند است که به برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد تا از بیت‌کوین به‌عنوان یک دارایی استفاده کرده و همچنین از شبکه بلاک‌چینی بیت‌کوین برای انجام تراکنش استفاده کنند. این پروژه برای این کار از روش خاصی استفاده می‌کند که در این مقاله قصد داریم به طور ساده در مورد نحوه کارکرد آن و همچنین ارز دیجیتال استکس با نماد STX توضیح دهیم.
پروژه اسکتس چیست و چگونه کار می‌کند؟
شبکه استکس به بیت‌کوین این قابلیت را می‌دهد تا به یک دارایی با قابلیت برنامه‌نویسی با یک شیوه بدون اعتماد تبدیل شود. این اتفاق در نهایت باعث می‌شود بیت‌کوین به ستون فقرات حوزه وب3 تبدیل شود. قبل از اینکه به ادامه توضیح پروژه استکس و ارز دیجیتال آن بپردازیم، اجازه دهید تا داستان را از خود شبکه بیت‌کوین شروع کنیم.
همان‌طور که می‌دانید ویژگی غیرمتمرکز بودن از اهداف و نوآوری‌های اصلی تکنولوژی بلاک‌چین محسوب می‌شود. در این چند سال گذشته هم اکثر حوادثی که در بازار ارز دیجیتال رخ داد مربوط به قسمت‌های متمرکز آن می‌شود که این موضوع اهمیت غیرمتمرکز بودن را به طور کامل نشان می‌دهد. شبکه بیت‌کوین به‌عنوان محبوب‌ترین، امن‌ترین، بادوام و باارزش‌ترین شبکه در این حوزه شناخته شده است و میلیون‌ها نفر در نقاط مختلف جهان در حال استفاده از این شبکه بزرگ هستند و تراکنش‌های بسیار زیادی در شبکه بیت‌کوین در حال انجام است؛ اما این شبکه مشکلاتی هم دارد.
نحوه طراحی شبکه بیت‌کوین به‌گونه‌ای است که باعث شده تا سرعت پایینی داشته باشد. هر بلاک در این شبکه در 10 دقیقه تولید شده و تنها بین 5 تا 7 تراکنش در ثانیه پردازش می‌شود. همچنین قراردادهای هوشمند در این شبکه پشتیبانی نمی‌شود که این موضوع باعث شده تا برنامه‌های غیرمتمرکز نتوانند از مزایای این شبکه استفاده کنند.
برای حل مشکلاتی که شبکه بیت‌کوین دارد، لایه‌های بیت‌کوینی معرفی شدند تا عملکرد و بهره‌وری شبکه بیت‌کوین را بدون اینکه نیاز باشد بلاک‌چین بیت‌کوین تغییر کند افزایش پیدا کند. تا به حال لایه‌های مختلفی برای بیت‌کوین در بخش‌های مختلف معرفی و راه‌اندازی شده‌اند؛ از جمله شبکه لایتنینگ (Lightning) برای افزایش مقیاس‌پذیری بیت‌کوین، Liquid برای صدور دارایی و پروژه‌های Stacks و RSK برای قراردادهای هوشمند. بسیاری از برنامه‌ها نیازمند قراردادهای هوشمند و یک محیط اجرایی کامل هستند و به توانایی‌های نیاز دارند که ویژگی‌های عادی شبکه بیت‌کوین قادر به فراهم‌کردن آن‌ها نیست. به طور مثال استخرهای نقدینگی و بازارهای ان.اف.تی به قراردادهای هوشمند نیاز دارند؛ بنابراین بیت‌کوین به لایه‌هایی نیاز دارد تا بتواند این ویژگی‌ها را به خود اضافه کند و قراردادهای هوشمند بتوانند از بیت‌کوین به‌عنوان دارایی خود و از شبکه بیت‌کوین برای توافق نهایی استفاده کنند.
لایه‌های بیت‌کوین برای قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا هر برنامه غیرمتمرکزی که می‌خواهند را بسازند. اما این برنامه‌ها برای کدهای خود به یک دسترسی‌پذیری جهانی و حافظه ذخیره‌سازی پایدار نیاز دارند. برای این کار از شبکه بیت‌کوین نمی‌توان استفاده کرد؛ بنابراین این قراردادها باید خارج از لایه اول بیت‌کوین ذخیره و اجرا شوند و از آنجایی که قراردادهای هوشمند باید تغییرناپذیر باشند، به این منظور باید در یک دفترکل جهانی تغییرناپذیر منتشر شوند.
یکی از مواردی که باعث شد تا قراردادهای هوشمند وارد اکوسیستم بیت‌کوین شود، رویکرد سایدچین (sidechain) بود. این سایدچین‌ها مثل RSK و Liquid در واقع یک نوع از لایه بیت‌کوین هستند که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند. در این رویکرد، BTC به عنوان یک دارایی مشتق شده با ارزش برابر به BTC متصل شده است. قراردادهای هوشمند در این سایدچین اجرا می‌شوند و روی این دارایی با ارزش برابر با BTC عمل می‌کنند بدون اینکه تعاملی با شبکه اصلی بیت‌کوین داشته باشند؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که هیچ رکوردی از قراردادهای هوشمند در شبکه بیت‌کوین وجود ندارد. این رویکرد به طور کلی در بلندمدت شاید مناسب نباشد.
یکی دیگر از رویکردهایی که می‌توانیم به این موضوع نگاه کنیم که قراردادهای هوشمند از BTC به عنوان دارایی اصلی خود استفاده کنند و روی بلاک‌چین بیت‌کوین ذخیره شوند این است که شبکه بیت‌کوین هم مثل اتریوم، از این ویژگی پشتیبانی کند. در صورت انجام این کار، باعث می‌شود تا امنیت قراردادهای هوشمند، توسط بیت‌کوین تضمین شود و مثل یک تراکنش عادی بیت‌کوین اجرا شوند. همچنین قابلیت نوشتن تراکنش‌های امضا شده به بلاک‌چین بیت‌کوین با یک شیوه بدون اعتماد و غیرمتمرکز فراهم می‌شود بدون اینکه برای این کار به سازمان‌های ثابتی متکی شود.
در کنار این موارد همچنین به مکانیزمی نیاز داریم تا توان عملیاتی تراکنش‌ها افزایش پیدا کرده و با تاخیر کمتری انجام شوند. اما رویکرد سایدچین برخی از ویژگی‌هایی که گفته شد را برآورده نمی‌کند. اما لایه بیت‌کوین استکس به‌گونه‌ای طراحی شده تا تمام این ویژگی‌ها را برآورده کند.
نحوه کارکرد پروژه استکس
استکس یک نوع دیگر از لایه بیت‌کوین برای قراردادهای هوشمند است که نسبت به سایدچین‌ها، اتصال عمیق‌تری با بیت‌کوین دارد. استکس به برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد تا از BTC به‌عنوان پول خود برای انجام تراکنش روی شبکه اصلی بیت‌کوین استفاده کنند. هدف اصلی استکس را می‌توانیم این‌گونه توضیح دهیم که قصد دارد تا اقتصاد بیت‌کوین را با تبدیل‌کردن BTC به یک دارایی سازنده و کاربردی‌تر گسترش دهد و از آن در برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده کند.
لایه استکس مثل پروژه‌های Liquid و RSK دفترکل و محیط اجرایی خودش را دارد تا با استفاده از آن‌ها از قراردادهای هوشمند پشتیبانی کند و به بلاک‌چین بیت‌کوین تراکنش‌های بیشتر اضافه نمی‌کند. از طرفی این پروژه، ویژگی‌های ایده‌آلی که قراردادهای هوشمند بیت‌کوین اصلی می‌تواند داشته باشد را دارد. همچنین مکانیزم‌هایی دارد که باعث می‌شود عملکرد آن افزایش پیدا کند.
استکس به BTC اجازه می‌دهد تا سازنده‌تر باشد بدون اینکه برای رسیدن به این هدف امنیت و پایدار آن کاهش پیدا کند. با استفاده از استکس ساخت برنامه‌هایی از جمله پلتفرم وام‌دهی بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌هایی با پشتوانه بیت‌کوین ممکن می‌شود.
ارز دیجیتال STX
پروژه استکس برعکس پروژه‌های RSK و Liquid، دارایی بومی خود با نام STX را دارد. ارز دیجیتال استکس را یک توکن حاکمیتی نمی‌توانیم در نظر بگیریم. از این توکن در اصل در مکانیزم اجماع این پروژه استفاده می‌شود. به طور کلی ارز دیجیتال استکس برای دو هدف استفاده می‌شود. 1. ارز دیجیتال STX برای انگیزه دادن به استخراج بلاک‌های استکس استفاده می‌شود 2.به‌عنوان مشوق و پایه‌ای برای بیت‌کوین غیرمتمرکز امن اقتصادی عمل می‌کند. با اینکه پروژه استکس توکن بومی خود را دارد، اما این موضوع به معنای رقابت با ارز BTC نیست و در واقع به رشد بیشتر ارز بیت‌کوین کمک می‌کند.
اطلاعات موجود در پلتفرم کوین مارکت کپ نشان می‌دهد که عرضه حداکثر ارز دیجیتال استکس تقریبا برابر با 1.8 میلیارد واحد است و در حال حاضر تقریبا 1.4 میلیارد واحد آن در گردش قرار گرفته است. ارز دیجیتال STX تا به حال در بسیاری از صرافی‌های بزرگ از جمله بایننس، کوین بیس، کوکوین، کراکن و... لیست شده که این موضوع نشان دهنده معتبر بودن این رمزارز است.
مکانزیم اجماع پروژه استکس
لایه استکس از مکانیزم اجماعی با نام اثبات انتقال یا PoX استفاده می‌کند که این مکانیزم به رمزارزهای BTC و STX وابسته است و تقریبا مثل مکانیزم اجماع بیت‌کوین یعنی PoW عمل می‌کند. همان‌طور که ماینرهای بیت‌کوین در روش اثبات کار با خرج کردن الکتریسیته، رمزارز BTC به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. در روش اثبات انتقال، ماینرها با خرج کردن BTC، رمزارز STX به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. PoX در واقع از کار انجام شده توسط ماینرهای بیت‌کوین مجددا استفاده می‌کند و دیگر برق بیشتری برای این کار استفاده نمی‌کند.
هر فردی که آماده خرج کردن BTC باشد می‌تواند به یک ماینر استکس تبدیل شود و به ازای BTC ارایه شده، ارز دیجیتال استکس دریافت کند. همچنین دارندگان ارز دیجیتال استکس می‌توانند با قفل کردن STXهای خود که به آن استکینگ (stacking) گفته می‌شود، در اجماع اثبات انتقال مشارکت کرده و بیت‌کوین دریافت کنند. قابل توجه است که بگوییم استکس از زبان برنامه‌نویسی Clarity برای نوشتن قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند که طبق اطلاعات منتشر شده توسط این پروژه، نسبت به زبان برنامه‌نویسی اتریوم یعنی Solidity از امنیت بالاتری برخوردار است.
سخن پایانی
استکس به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بتوانند هر برنامه‌ای که در پلتفرم‌های دیگر از جمله اتریوم، سولانا، آوالانچ و... نوشته می‌شود را ساخته و اجرا کنند، با این تفاوت که برای انجام تراکنش‌ها از BTC به‌عنوان دارایی و پول و روی بلاک‌چین بیت‌کوین استفاده کنند. در این مقاله به طور کامل و همین‌طور ساده به معرفی استکس و ارز دیجیتال آن و همچنین مکانیزم اجماع آن یعنی PoX پرداختیم که قصد دارد با روشی خاص، کاربرد بیت‌کوین را افزایش داده و ویژگی‌های بیشتری به بلاک‌چین بیت‌کوین اضافه کند.
