سهام بین
گرچه بازار بورس ایران طی چند ماه اخیر، روند بی رمقی را طی می‌کند و دیگر خبری از افت و خیزهای طولانی مدت نیست؛ اما ظاهرا با دور شدن هیجان‌ها، ثبات و تعادل به این بازار برگشته است.
بورس پربازده‌ترین بازار مالی در 6 ماه اول امسال شد. با پایان یافتن تابستان، پرونده نیمسال اول 1402 بورس تهران با رشد 8 درصدی بسته شد و در صدر دارایی‌های دیگر قرار گرفت. اگرچه شاخص کل و شاخص کل هم وزن در ماه‌های تیر و مرداد امسال با ریزش همراه بوده، اما سومین ماه از این فصل با رشد تراز شاخص‌ها به پایان رسید. البته این میزان بسیار کم افزایش قیمت‌ها، با تصور عمده سهامداران بورس که منتظر جهش قیمتی نظیر نیمه دوم سال 98 و اوایل 99 هستند، تفاوت زیادی دارد. با این حال، با توجه به وضعیت رکودی بازارها در طی این مدت، همین میزان افزایش نیز تا حدودی برای بازار کم جان بورس ایران، قابل قبول است. این درحالی‌ست که در همین بازه زمانی شاهد رشد 1.8 درصدی نرخ دلار آزاد، افت 6.7 درصدی قیمت سکه و کاهش 17 درصدی شاخص خودرو بودیم. در این میان، اخبار سیاسی و اقتصادی، رفتارهای هیجانی سهامداران و ارزش معاملات خرد، از سیگنال‌های مثبت شدن بورس در ماه‌های اخیر بود.
بازدهی بازار سهام در شهریور 1402
با ایستادن شاخص بورس در تراز دو میلیون و 121 هزار و 188 واحدی، بازدهی این بازار در شهریور 1402 به مثبت 9.44 درصد رسید. شاخص کل نیز در همین ماه 7 روز نزولی و 12 روز صعودی بود که تراز را به میزان 182 هزار و 963 واحدی افزایش داد. شاخص کل هم وزن نیز در 29 شهریور نسبت به ماه پیش 548 واحد بالاتر ایستاد و به تراز 8.83 درصدی رسید.
بورس در روز چهارشنبه 29 شهریور در تراز بالای دو میلیون بسته شد تا 14 روز از 19 روز معاملاتی این ماه را با تراز بالاتر از 2 میلیون 100 هزار واحدی پشت سر بگذارد. بنابراین می‌توان با مشاهده این آمارها گفت که بورس پربازده‌ترین بازار مالی در 6 ماه اول امسال بوده است.
وضعیت خروج پول حقیقی در شهریور 1402
اما آیا خروج پول حقیقی در شهریور ماه همچنان ادامه داشته است؟ شهریور ماه 19 روز معاملاتی داشت که تنها در 5 روز معاملاتی آن شاهد ورود پول حقیقی به بازار بودیم. مجموع تغییر کد حقیقی به حقوقی در این ماه در حدود 2 هزار و 848 میلیارد تومان بوده است. به بیان دیگر، روزانه 150 میلیارد تومان به صورت میانگین، خروج پول حقیقی از بازار داشتیم که نسبت به میانگین خروج پول حقیقی روزانه در مرداد ماه که 328 میلیارد تومان بوده، کاهش قابل توجهی داشته است.
بیشترین خروج پول حقیقی ثبت شده در این ماه، مربوط به روز شنبه 18 شهریور بود که 946 میلیارد تومان از بازار خارج شد. بیشترین ورود پول حقیقی نیز مربوط به 4 شهریور بود که در آن روز 467 میلیارد تومان ورود جریان پول حقیقی به ثبت رسید. اما در مجموع با وجود اینکه بورس پربازده ترین بازار مالی در 6 ماه اول امسال بود، ما شاهد خروج پول حقیقی از طرف سرمایه گذاران بودیم.
ارزش معاملات خرد
ارزش روزانه معاملات خرد که در پایان مرداد ماه به سطح سه هزار و 438 میلیارد تومانی رسید، با شروع شهریور تا 7 هزار و 573 میلیارد تومان افزایش یافت. پس از روز دوشنبه 6 شهریور، ارزش معاملات خرد نتوانست خود را به تراز 7 همتی برساند و تا هفته سوم به زیر سطح 4 همتی سقوط کرد.
اما با وجود اینکه ارزش معاملات خرد در شهریور ماه نسبت به ماه قبل با رشد 19 درصدی همراه بوده، تراز این معیار از ماه مرداد پایین تر بوده که باعث رکود بیشتر بازار شده است. بنابراین بازار سهام با رکود بیشتری به استقبال فصل پاییز می‌رود.
عملکرد سهامداران در نیمسال اول 1402
با توجه به فراز و نشیب‌های ارزش معاملات خرد روزانه و اخبار و حواشی‌های متعدد، شاهد رفتارهای هیجانی سهامداران بوده‌ایم. از حاشیه‌های مربوط به پتروشیمی و گازمایع و تعیین بودجه گرفته تا اخبار غیراقتصادی مبنی بر آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده کشور و در ادامه تغییر مبنای نرخ ارز تسریع، همه و همه باعث نوسان چند باره شاخص بورس شدند.
درحال حاضر، سهامداران سعی می‌کنند به روند قیمتی بازار ارز و کم نوسانی دلار به عنوان یک متغیر تاثیرگذار نگاه کنند. از سوی دیگر، با افزایش قیمت نفت، احتمال افزایش سود در برخی شرکت‌های کمودیتی محور خواهد بود.
بورس در مقابل بازارهای مالی دیگر
بورس پربازده‌ترین بازار مالی در 6 ماه اول امسال شناخته شد. شاخص کل بورس تهران در پایان فصل تابستان با رشد 8.2 درصدی از کانال یک میلیون و 900 هزار واحدی به کانال دو میلیون و 121 هزار واحدی صعود کرد. در فصل بهار نیز شاهد رشد 11 درصدی شاخص کل بورس بودیم که بخشی از این رشد در میانه اردیبهشت ماه از دست رفت. شاخص کل هم وزن نیز با رشد 27 درصدی در بهار و کاهش 3.3 درصدی در فصل تابستان، 6 ماه اول امسال را با رشد 23 درصدی به پایان رساند. اما بازارهای دیگر چه شرایطی داشتند؟
بازار ارز
با وجود افزایش قیمت پرشتاب نرخ دلار در روزهای آغازین سال و رسیدن نرخ به 55 هزار تومان، در فصل تابستان شاهد روند کاهشی بودیم. به گونه ای که قیمت ارز در روزهای پایانی تابستان به قیمت 48 هزار و 700 تومان رسید و تنها 1.8 درصد بالاتر از نقطه ابتدایی 1402 ایستاد. اما در این میان، بررسی‌های معاملات بازار در سه ماه گذشته حاکی از نوسان پایین نرخ ارز در حوالی 49 هزار تومان است. به گونه ای که با وجود واکنش‌های هیجانی به اخبار مثبت و منفی، باز هم شاهد بازگشت قیمت به کانال 49 هزار تومانی هستیم. در این میان، حتی اخبار مربوط به تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی و لغو اعتبار چند بازار آژانس بین المللی انرژی اتمی، نتوانست واکنش محسوسی در فعالان بازار ارز ایجاد کند.
بازار طلا و سکه
فصل تابستان با کاهش حباب سکه همراه بود. به گونه‌ای که هر سکه تمام بهار آزادی در روزهای آخر تابستان با افت 6.7 درصدی به قیمت 27 میلیون و 800 هزار تومان معامله شد. شکست تابوی حباب سکه و افت آن می‌تواند به این دلیل باشد که معامله گران هیجانی و افزایشی بازار را ترک کرده‌اند و قیمت سکه در صورت عدم وجود تقاضای جدید همچنان نزولی خواهد بود.
بازار خودرو
بازار خودرو نیز که روند رو به رشدی داشت، در روزهای پایانی فروردین با افت 17 درصدی مواجه شد و قیمت آن به روزهای ابتدایی دی 1401 بازگشت. در این میان، خودروهای مونتاژی و چینی نیز 23 درصد ارزانتر شدند و حباب آن‌ها نیز تا حدی تخلیه شد. اما مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت خودرو می‌تواند مربوط به کاهش نرخ ارز و غلبه یک فضای انتظار در بازاری با رشد غیرقابل توجیه در سال 1401 باشد.
چه عواملی باعث مثبت شدن بورس شد؟
بازار سهام در ماه‌های اخیر تحت تاثیر عواملی چون نرخ ارز، اخبار مربوط به نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، توافقات بین المللی، ریسک‌های اقتصادی و حتی کاهش اعتماد مردم به بورس قرار گرفت. همچنین به نظر می‌رسد که در ماه‌های آتی گزارش عملکرد شرکت‌ها بتواند تاثیر مثبتی در روند بازار بگذارد و قدرت خریداران را بالا ببرد. همچنین، بازار سهام منتظر واکنش کشور به روابط بین المللی است که می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند بازار بگذارد.
از اصلی ترین سیگنال‌های تشخیص آغاز روند صعودی بازار، جهش ارزش معاملات خرد است.از دیگر سیگنال‌های مهم این روزهای بازار سرمایه که باعث شد تا بورس پربازده‌ترین بازار مالی در 6 ماه اول امسال شود، می‌توان به آزادسازی سوئیفت برای انتقال منابع 6 میلیارد دلاری به ایران، تغییر نرخ ارز برای محاسبه قیمت خوراک و محصولات شرکت‌های پالایشی و پتروشیمی در بورس کالا، مبنا قراردادن دلار حواله مبادله طلا و ارز ایران به عنوان نرخ ارز مبنا و جریان پول حقیقی در صنعت خودروسازی و ساخت قطعات اشاره کرد.
