سهام بین
با انتشار خبر تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در ابتدای هفته، شاهد افت نمادهای پالایشی و کلیت بازار بوده‌ایم، در این مطلب به ابعاد مختلف این تغییر پرداخته‌ایم.
شاخص کل بورس پس از انتشار تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به صورت هیجانی ریزش کرد. این در حالیست که شاخص کل بورس در روز شنبه 30 دی ماه به میزان 2 هزار واحد رشد کرده بود و بسیاری از نمادها در وضعیت متعادلی بودند. اما به یکباره در ساعت 11 و بعد از افشای اطلاعات شرکت‌های پالایشی مبنی بر تغییر نرخ خوراک پالایشی‌ها، شاخص 19 هزار واحد ریخت.
در معاملات روز شنبه 30 دی ماه 1402، شاخص کل بورس 19 هزار و 33 واحد نسبت به روز گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح 2 میلیون و 166 هزار و 946 واحد رسید. شاخص کل هم وزن نیز با افت 7 هزار و 999 واحدی در سطح 749 هزار و 340 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز با ریزش همراه بود و با کاهش هزار و 727 واحدی همراه بود. اما دلیل افت نمادهای پالایشی و در پی آن ریزش ناگهانی بورس چه بود؟
ابلاغیه وزارت نفت مبنی بر تغییر نرخ خوراک پالایشگاه‌ها
بر اساس ابلاغیه وزارت نفت، قیمت خوراک پالایشی‌ها با دستور وزارت نفت تغییر پیدا کرد. این درحالیست که طبق بخشنامه نحوه قیمت گذاری نفت خام و میعانات گازی بدون تغییر باقی ماند. اما موضوعی که باعث واکنش بسیاری شد، نحوه قیمت گذاری بنزین و گازوئیل با سولفور بالا بود. درواقع این قیمت گذاری در راستای افزایش کیفیت این دو فرآورده بوده که در نهایت موجب کاهش نرخ و تعدیل سود خواهد شد.
بر اساس این بخشنامه، مرجع قیمت گذاری خوراک پتروشیمی‌ها از بنزین اکتان 95 سنگاپور به بنزین اکتان 5 فوب خلیج فارس تغییر کرده است. نرخ بنزین اکتان خلیج فارس از سنگاپور ارزان تر است و اگر پالایشگاه‌ها این بنزین را با اکتان پایین تری تولید کنند، بیشتر متحمل کاهش سود و کرک اسپرد (اختلاف قیمت میان یک بشکه محصول با یک بشکه نفت خام) محصولات خود خواهند شد.
این نامه که بعد از گذشت 10 ماه از سال و بعد از افشای اطلاعات با اهمیت شپنا منتشر شد، جو منفی به بازار بورس وارد کرد. در مصوبه اخیر پالایشی‌ها که شتران از آن در سایت کدال رونمایی کرد، تنها در قیمت بنزین تغییراتی صورت گرفته که موجب افت نمادهای پالایشی شده است. در تعیین نرخ فروش بنزین دو عامل تغییر کرده که می‌تواند بر اساس گرید بنزین و ترکیب وزنی آن در سبد فروش موجب کاهش سود پتروشیمی‌ها شود.
کاهش سود پالایشی‌ها
همانطور که جزئیات این دستورالعمل نشان می‌دهد نرخ فروش بنزین که قبلا بر مبنای نرخ فوب سنگاپور بود به فوب خلیج‌فارس تغییر کرده است. در سال 1402 نرخ خلیج‌فارس به‌طور میانگین 4.1 دلار کمتر از نرخ سنگاپور است. این به‌معنای آن است که تحت تأثیر این موضوع درآمد پالایشگاه‌ها کاهش خواهد یافت.
از نظر کاهش سود ناخالص پالایشی‌ها می‌توان از ضرب درصد درصد بنزین در ترکیب فرش در درصد کاهش کرک بنزین به بررسی اجمالی این موضوع پرداخت. بر اساس این مصوبه، بیشترین تاثیر کاهش نرخ خوراک‌ها بر روی ستاره خلیج فارس خواهد بود که 33 درصد از سود ناخالص آن کاهش می‌یابد. بعد از آن هم نماهای شبندر، شپنا و شتران متحمل ضرر خواهند شد.
کدام نمادهای پالایشی بیشترین افت را داشتند؟
در بازار 30 دی 1402 نمادهای پالایشی با سرعت بیشتری به افت خود ادامه دادند و تنها نماد تجهیز نیروی زنگان (شزنگ) با رشد 1.76 درصدی صعودی شد. اما 9 نماد دیگر سرخ پوش بودند و سهام پالایشگاه‌های تهران (شتران) با 4.36 درصد کاهش، بندرعباس (شبندر) با 3.95 درصد کاهش و لاوان (شاوان) با 3.84 درصد کاهش، بیشترین افت قیمت را داشتند.
درنتیجه، شاخص گروه فرآورده‌های نفتی در پایان بازار با کاهش 1.98 درصدی همراه شد. ارزش معاملات این صنعت نیز تنها 140 میلیارد تومان بود و نزدیک به 20 میلیارد تومان نقدینگی توسط سهامداران حقیقی از این نمادها خارج شد. سهام پالایش نفت بندرعباس نیز بیشترین سهم خروج پول حقیقی را از این معاملات داشت. به نحوی که خالص خروج پول حقیقی از نماد شبندر به 7.2 میلیارد تومان رسید. در مقابل اما نماد پالایش نفت تهران (شتران) با 4.8 میلیارد تومان تنها نمادی بود که ورود پول حقیقی را تجربه کرد.
تاثیر افت نمادهای پالایشی بر شاخص بورس
صنعت پالایش یکی از صنایع مادر در کشور می‌باشد که بر صنعت کل کشور تاثیر مستقیمی می‌گذارد. به گونه ی که در پی اعلام وزارت نفت و تغییر قیمت خوراک پتروشیمی‌ها، بیشتر نمادهای بورسی سرخ پوش شدند. در معاملات شنبه 103 نماد مثبت و 675 نماد منفی بودند. یعنی حدود 87 درصد نمادها قرمز بودند. تاثیر ریزش پالایشی‌ها به گونه ای بود که شاخص کل بورس 19 هزار واحد کاهش یافت.
همانطور که جزئیات دستورالعمل تغییر نرخ خوراک پالایشی‌ها نشان می‌دهد، درآمد و سود پالایشگاه‌ها کاهش می‌یابد و از آنجایی که پالایشگاه ازجمله صنایع اثرگذار بورس هستند هر نوع تغییر و تحول در سهام این شرکت‌ها می‌تواند اثرات عمیقی بر شاخص بورس داشته باشد. این تاثیر می‌تواند درصورت تداوم با خروج پول حقیقی از بازار بورس همراه باشد.
