یکی از مهمترین موضوعات قابل توجه برای سرمایهگذاران، جهت ماندگار بودن در بازارهای مالی، کنترل احساسات است.
بازارهای مالی هم دارای سود و هم دارای زیان می باشند.
این طبیعی است که سود و زیان احساساتی را درون معاملهگر به وجود بیاورد و بر رفتار او تأثیر بگذارد؛ پس اینکه بگوییم یک معاملهگر «باید» تماما با منطق معامله کند و «هیچ» احساسی نسبت به اتفاقات زندگی مالی خود نداشته باشد، درک ناصحیح ما را از ذات انسان نشان میدهد.
بنابراین احساسات جزء لاینفک و همیشگی انسان می باشند؛ چه در زندگی شخصی و روزمره، چه در معامله و زندگی کاری!
فرض کنید سهامی را روی قیمت ۵۰۰ تومان خریدهاید. برخلاف انتظار شما قیمت رو به افت میگذارد و به ۴۵۰ تومان کاهش پیدا می کند. در چنین شرایطی احساساتی در شما به وجود میآید و دائم به خود می گویید: «نه! من این سهم را نمیفروشم. انشاالله که به قیمت خریدم، برمیگردد» و اصطلاحاً به خود امید واهی و کاذب می دهید، غافل از اینکه سهام دلایل خود را برای بالا و پایین رفتن دارد، که شما به جای کشف آن دلایل و گرفتن تصمیم درست در مورد آن سهم، نتوانستهاید احساسات خود را کنترل کنید و اجازه غلبه آنها را بر خود داده اید.
برعکس این موضوع نیز ممکن است اتفاق بیوفتد. شما سهامی را روی ۶۰۰ تومان میخرید. قیمت رشد میکند و به ۷۰۰ تومان میرسد. در این شرایط حسی در شما به وجود میآید که در نتیجه آن با خود می گویید: «نکند که سودم از دست برود» و سریع از معامله خارج می شوید، در حالی که ممکن است قیمت پس از آن نیز رشد بیشتری داشته باشد.
در بازارهای مالی برای کنترل احساسات به دو مشخصه نیاز است:
اول، سیستم معاملاتی شخصی و پایبندی به آن تحت هر شرایطی؛
دوم، تجربه؛ هرچه تجربهتان بیشتر باشد، بهتر میتوانید افسار احساسات را در دست بگیرید.
گونهای دیگر از بروز احساسات به صورت دعا و آرزو است. حتماً افرادی را دیده اید که بدون تحلیل و صرفاً با زیاد شدن صحبتهای مثبت مردم درباره یک سهم، دست به خرید آن سهم میزنند. پس از خرید نیز، هر روز و با هر منفی می گویند: «ان شاءالله... به امید خدا... با نذری که برداشتم و... قیمت بالا می رود»! از قدیم گفته اند «از تو حرکت از خدا برکت» آنها همین جمله ساده را در زندگی و معاملات خود فراموش کردهاند و بدون هیچ گونه حرکت و تحلیلی، خواهان برکت و سود هستند!
پس همه ما باید از احساسات و تصمیم های احساسی که منجر به زیان مان می شود، دوری کنیم و باید از روی منطق و پایبندی به سیستم معاملاتی از پیش طراحی شده خودمان، تصمیم گیری و معامله کنیم. همانطور که گفته شد نادیده گرفتن احساسات امری محال است و کنترل آن بسیار زمانبر است و لازمه این کنترل تجربه است.