مروری بر نوسانات شاخص بورس تهران
در روزهای اخیر بازار سرمایه ایران به ویژه بورس تهران با افت و خیزهای چشم‌گیری مواجه شده است. شاخص هموزن بورس در ابتدای معاملات صبح دوشنبه با روندی مثبت کار خود را آغاز کرد و با رشد ۰.۲۷ درصدی همراه شد. اما خیلی زود موج فروش سهام بر بازار حاکم شد و همین موضوع باعث عقب‌نشینی خریداران گردید. در پایان روز، شاخص هموزن با کاهش ۰.۲۲ درصد تا سطح ۹۷۵ هزار واحد افت کرد. همزمان، شاخص کل بورس نیز که از ابتدای معاملات در مدار منفی بود، سرانجام با ریزش ۲۶ هزار واحدی معادل ۰.۸۲ درصد به سطح ۳ میلیون و ۲۲۵ هزار واحد رسید.
عوامل رکود در حجم معاملات بورس
با وجود حرکت مثبت اولیه شاخص‌ها، فشار عرضه و نبود تقاضای کافی، روزی پرنوسان را برای سرمایه‌گذاران رقم زد. ارزش معاملات بازار سهام نیز نسبت به روز قبل با رشد ۱۰ درصدی همراه شد و به حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان رسید. اما برخلاف روز یکشنبه، در معاملات دوشنبه سرمایه‌گذاران حقیقی از بورس فاصله گرفتند و حدود ۱۶۸۴ میلیارد تومان سرمایه حقیقی از تالار سهام خارج گردید. نکته قابل توجه این بود که ۶۱ درصد بازار که شامل ۵۲۱ نماد معاملاتی می‌شود، معاملات را با رنگ قرمز به پایان رساندند.
علت اصلی سردرگمی و رکود بورس تهران
بازار سرمایه ایران این روزها به شدت تحت تأثیر اخبار سیاسی و تحولات کلان اقتصادی قرار دارد. اخباری که عمدتاً حول محور مذاکرات سیاسی و پرونده هسته‌ای ایران و آمریکا می‌چرخد، حتی با کوچک‌ترین تغییر جهت، عرضه یا تقاضا را در بازار تحریک می‌کند. مهم‌ترین دلیل این سردرگمی، فقدان ثبات در سیاست‌های اقتصادی و سیاسی کشور است. هر چه فاصله دریافت سرمایه‌گذاران از ملاک‌های بنیادی بیشتر شود و اخبار به محرک اصلی رفتار بازار بدل گردد، اعتماد بلندمدت به بازار سهام تضعیف می‌شود و بورس تهران در وضعیت نوسانی و پرریسک باقی می‌ماند.
تأثیر متغیر نرخ دلار توافقی و اخزاها بر بورس
یکی از مؤثرترین عوامل بر بازار سهام، نوسانات نرخ ارز، به ویژه دلار توافقی است. بفاصله چند ماه با رشد دلار توافقی از آبان تا بهمن ۱۴۰۲، با تغییرات مدیریتی در دستگاه اقتصاد کشور، روند افزایشی دلار کند شد و در ۳۱ روز معاملاتی پیاپی در حوالی ۶۹ هزار تومان تثبیت گردید؛ این در حالی است که عبور از آستانه حساس ۷۰ هزار تومان همچنان برای دلار توافقی محقق نشده است. این مسئله و همچنین وجود شکاف ۲۰ درصدی نرخ دلار توافقی و نرخ بازار آزاد، بر چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های بورسی سایه منفی انداخته است.
هزینه مالی شرکت‌ها و سپرده‌گذاری‌ها نیز از طریق نرخ اخزا کنترل می‌شود. میانگین نرخ سود اوراق خزانه اسلامی (اخزا) در ماه‌های اخیر بین ۳۳ تا ۳۴ درصد باقی مانده و هرگاه نرخ به ۳۶ درصد نزدیک شده، بازار واکنشی معکوس به دنبال داشته است.
تأثیر نسبت P/E بر جذابیت بازار سهام
در پایان معاملات دوشنبه، نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) بورس تهران به سطح ۷.۹ واحد رسید که برابر با میانگین تاریخی این شاخص یعنی ۸ واحد است. بورس تهران طی ۲۱ ماه گذشته در عبور از سطح ۸ واحدی P/E ناموفق بوده و حالا برای عبور از این مقاومت روانی و باز شدن روند صعودی جدید، نیازمند یک محرک اقتصادی یا سیاسی قوی است.
ارزش دلاری بازار سهام نیز به حدود ۱۴۱ میلیارد دلار رسید که هنوز فاصله قابل توجهی با میانگین تاریخی خود در محدوده ۱۰۰ میلیارد دلار دارد. به گفته کارشناسان اقتصادی، تا زمانی که رشد سودآوری حاصل از عوامل بنیادی رقم نخورد و نرخ دلار در محدوده تعادلی تثبیت نشود، عبور بازار از وضعیت فعلی بعید به نظر می‌رسد.
بررسی جذابیت بازارهای موازی و اثرات آن بر بورس
تحولات سیاسی اخیر پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا و بازتاب اخبار متناقض از مذاکرات، نگرانی سرمایه‌گذاران را افزایش داده و سبب شده فشار عرضه در بازار سهام افزایش یابد. اختلاف نظر بر سر موضوع غنی‌سازی باعث شده افق مذاکرات مبهم باشد. در این شرایط، سرمایه‌گذاران ترجیح دادند تا به بازارهای موازی مانند طلا و ارز روی آورند. نرخ سکه و طلای ۱۸ عیار روند مثبت داشت و دلار آزاد در مرز ۸۲ هزار تومان معامله شد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا نیز سودده بودند و سرمایه‌گذاران حقیقی بخشی از سرمایه خود را به این بازار انتقال دادند.
روند صنایع پرتقاضا در بازار سهام
در بین صنایع بورسی، شرکت‌های نیروگاهی طی دو روز متوالی کانون توجه فعالان بازار قرار گرفتند و ورود ۸۱ میلیارد تومان پول حقیقی به این صنعت ثبت شد. علت اصلی استقبال از سهام نیروگاهی، احتمال تصویب مجوز افزایش نرخ فروش این شرکت‌هاست. بازار سیمان نیز در پی قطعی برق و توقف خطوط تولید، با رشد ناگهانی نرخ سیمان مواجه شد؛ این موضوع باعث شد پول حقیقی قابل توجهی (۸۱ میلیارد تومان) به این صنعت روانه و متوسط بازدهی روزانه آن نیز ۰.۶۵ درصد ثبت شود.
همچنین شرکت‌های قند و شکر دومین روز پیاپی مورد توجه قرار گرفتند. ورود ۲۲ میلیارد تومان پول حقیقی به این صنعت عمدتاً ناشی از افزایش نرخ مصوب گروه قندی بود. در صنعت دارویی نیز به دلیل کم‌اثر بودن بحران قطعی برق بر عملکرد شرکت‌ها، ۳۴ میلیارد تومان سرمایه جدید جذب شد. اگرچه بازدهی شرکت‌های دارویی منفی بود، اما ورود پول جدید نویدبخش روزهای روشن‌تر برای این صنعت است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز بورس تا پایان سال
در مجموع، بازار سرمایه ایران در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگری به ثبات سیاسی، سیاست‌های ارزی و اخبار مذاکرات هسته‌ای وابسته شده است. هر گونه نوسان یا خبر تازه، می‌تواند جو بازار سهام را متاثر کند. کارشناسان اقتصادی توصیه می‌کنند سرمایه‌گذاران با رویکرد تحلیلی و بهره‌گیری از ابزارهای متنوع مدیریت ریسک، وارد بازار شوند و به عوامل بنیادی بیش از خبرهای کوتاه‌مدت توجه نمایند.
حضور فعال بازارگردان‌ها، افزایش شفافیت اطلاعاتی، کنترل نوسانات نرخ ارز، و ثبات در سیاست‌گذاری اقتصادی می‌تواند چشم‌انداز بورس تهران را بهبود بخشد و سرمایه‌گذاران را به بازار سهام امیدوارتر کند.
تصاویر و نمودارهای مربوط به وضعیت شاخص‌ها، گروه‌های فعال و جریان ورود و خروج سرمایه حقیقی، مطابق نسخه اصلی، در جای خود باقی خواهد ماند.
نظرات
ارسال نظر