رشد چشمگیر بورس تهران و عبور از رکورد چهار ساله
بازار سرمایه ایران در هفته‌های اخیر شاهد جهشی بی‌سابقه بوده است. شاخص کل بورس تهران با رشد تقریباً ۲۰ درصدی از ابتدای سال جاری و در کمتر از ۴۰ روز معاملاتی، نه‌تنها رکوردی جدید پس از چهار سال ثبت کرد، بلکه وارد ابرکانال ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی شد. این دستاورد در شرایطی رقم خورد که فضای بازار طی روزهای اخیر با اندکی تلاطم همراه بوده، اما خوش‌بینی نسبت به تداوم روند صعودی همچنان غالب است.
رشد هیجان‌انگیز شاخص هم‌وزن نیز توجه اهالی بازار و تحلیلگران را جلب کرده است. شاخص هم‌وزن با کسب بازدهی ۲۳ درصدی از ابتدای سال نشان می‌دهد تحرکات مثبت تنها محدود به نمادهای بزرگ بورسی نبوده و سهام شرکت‌های کوچک‌تر و متوسطینیز عملکردی مطلوب ثبت کرده‌اند. به این ترتیب، هر دو نماگر مهم بورس یعنی شاخص کل و شاخص هم‌وزن، رشدی متوازن و قابل دفاع نسبت به بازارهای موازی نشان داده‌اند؛ این در حالی است که دارایی‌هایی نظیر طلا، سکه و نیم‌سکه و همچنین دلار آزاد، طی همین بازه زمانی، درصد قابل توجهی از ارزش خود را از دست داده‌اند.
عوامل مؤثر بر جهش بازار سرمایه ایران
اثرات فضای سیاسی و دیپلماسی بر بورس
بر اساس تحلیل کارشناسان، میزان بازدهی فعلی بازار سهام یکی از دستاوردهای اصلی بهبود چشم‌انداز سیاسی کشور در پی آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا محسوب می‌شود. فروکش کردن ریسک‌های ژئوپولتیک و فعالیت جدی دستگاه دیپلماسی به‌ویژه در زمینه حل و فصل موضوع هسته‌ای، باعث شد انتظارات تورمی تخفیف پیدا کند و جو روانی بازارهای دارایی به گونه‌ای تغییر کند که سرمایه‌ها به سمت بورس هدایت شوند. از سوی دیگر، افت نرخ دلار و کاهش نوسان قیمت ارز در بازار آزاد نیز با خنثی کردن هیجانات قبلی، نقش مؤثری در جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار سهام داشت.
افت بازارهای موازی و افزایش جذابیت بورس
در مقطع کنونی، بازارهایی نظیر مسکن، طلا، سکه و ارز به مرحله اشباع قیمتی رسیده‌اند و بازدهی چندانی برای سرمایه‌گذاران به همراه ندارند. آمارها نشان می‌دهد در حالی که بازده سالانه بازار سهام به مرز ۲۰ درصد رسیده، دلار آزاد با ۱۷ درصد و طلا با بیش از ۲۲ درصد کاهش ارزش روبرو بوده‌اند. همین مسأله باعث شده است نقدینگی سرگردان طی هفته‌های اخیر بیش از پیش به سمت بازار سرمایه جذب شود و شاخص بورس در مسیر صعودی قدرتمندی قرار گیرد.
بهبود نسبت P/E و نقدشوندگی بالا
طبق گزارش‌های تحلیلی، نسبت قیمت به سود (P/E) بازار طی این مدت از ۸ واحد به حوالی ۶ واحد کاهش یافته است. این رویداد مهم، نمایانگر ارزندگی بسیاری از سهام‌ها نسبت به دارایی‌های موازی است. از سوی دیگر، بهبود ارزش دلاری کل بازار سهام به بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در پی کاهش نرخ ارز نیز باعث افزایش جذابیت بورس نسبت به سایر بازارها شده است. همچنین، بازار سرمایه همچنان یکی از نقدشونده‌ترین و انعطاف‌پذیرترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی محسوب می‌شود.
تفاوت‌های بورس ۱۴۰۴ با سال‌های گذشته
روند پرشتاب رشد امسال بورس تهران، برخی از فعالان را به یاد صعود سال ۱۳۹۹ انداخته است؛ اما کارشناسان تأکید دارند شرایط سال جاری از حیث ارزندگی سهام و وضعیت ریسک‌های تجاری و سیاسی، تفاوت‌های جدی با سال ۹۹ دارد. به گفته برخی تحلیلگران، اصلاح قیمت‌ها و ارتقای ابزارهای بازار مانع از تکرار رفتارهای هیجانی و ایجاد حباب قیمتی در مقطع فعلی شده است. در کنار آن، ابزارهای مدرن مالی همچون اختیار معاملات و صندوق‌های ETF امکان مدیریت ریسک و کسب سود مستمر را برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده‌اند.
فرصت‌های سودآوری در بازار سرمایه و بلوکه شدن نقدینگی در بازارهای موازی
بازار سرمایه نه تنها از نظر بازدهی بلکه از جهت وجود ابزارهای مالی مترقی، جایگاه ممتازی در میان دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری دارد. ابزارهایی مانند معاملات آپشن، قراردادهای آتی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا منفعت بیشتری کسب کنند و ریسک خود را به حداقل برسانند. در مقابل، بازارهایی همچون مسکن و خودرو یا حتی ارز و طلا، به‌دلیل اشباع کوتاه‌مدت قیمتی، ظرفیت جذب نقدینگی جدید را ندارند که این امر منجر به تقویت نقش بورس به عنوان اصلی‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری در کشور شده است.
چشم‌انداز بورس: امیدوار به تداوم صعود یا مواجهه با چالش‌ها؟
واکنش بازار سهام به متغیرهای سیاسی
با وجود رشد کم‌نظیر اخیر بازار سهام، ابهاماتی نیز پیرامون آینده بورس مطرح شده است. مهمترین عامل تعیین‌کننده در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، چگونگی پیشرفت مذاکرات هسته‌ای و حصول توافق جامع با قدرت‌های جهانی است. برخی تحلیلگران باور دارند در صورت رسیدن به توافق نهایی و فروکش کردن کامل ریسک‌های ژئوپلیتیک، ورود پول به بورس با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت و شرکت‌های بورسی، به ویژه شرکت‌های صادرات‌محور و پتروشیمی‌ها، مسیر تازه‌ای در جهت رشد پایدار و افزایش سودآوری خواهند پیمود.
سناریوی توافق هسته‌ای و اثرات آن بر بازار سرمایه
تحقق توافق هسته‌ای می‌تواند زمینه رشد واقعی و تدریجی سودآوری شرکت‌ها را فراهم آورد؛ رشدی که برخلاف دوره‌های هیجانی، عاری از حباب و ماندگار است. بر این اساس انتظار می‌رود با افزایش سرمایه‌گذاری خارجی، عقد قراردادهای بین‌المللی و پیش‌بینی‌پذیر شدن فضای اقتصاد کلان، بورس تهران بتواند به مراحل بالا و حتی عبور از سطح ۴.۵ میلیون واحد نزدیک شود.
محدودیت دامنه نوسان؛ مطالبه‌ای که بی‌پاسخ مانده است
یکی از موضوعات مهم این روزهای بازار سهام، بحث تداوم یا حذف دامنه نوسان است. فعالان بازار و بسیاری از کارشناسان اقتصادی خواهان حذف این محدودیت و فراهم‌کردن زمینه معاملاتی بر پایه عرضه و تقاضای آزاد هستند. اما هنوز سازمان بورس برنامه مشخصی برای تغییر در این بخش ارائه نداده است. به اعتقاد برخی فعالان، ادامه محدودیت‌ها با توجه به سرعت تحولات بازار ممکن است مانع رشد طبیعی شاخص‌ها و روند عادی معاملات شود.
بازارهای دارایی؛ واکنش به تحولات سیاسی و تأثیر آن بر بورس و ارزهای دیجیتال
بعد از انتشار اخبار مثبت درباره مذاکرات، بازارهای دارایی ایران اغلب واکنش سریعی از خود نشان داده‌اند. کاهش انتظارات تورمی و تعدیل جو روانی، به شکل محسوسی بر بازار ارز، طلا، و حتی بر بازار رمزارزها و ارزهای دیجیتال اثرگذار بوده است. اما گاهی انتشار اخبار ضدونقیض یا تداوم ابهام در شرایط مذاکرات هسته‌ای، سبب بازگشت نوسانات به بازار و رشد مجدد نرخ دلار و طلا شده که این امر جریان ورود نقدینگی به بازار سهام را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پس از افت قیمت دلار به مرز ۸۱ هزار تومان، برخی اخبار منفی باعث شد مجدداً شاهد بازگشت نرخ ارز به کانال بالاتر باشیم. این افزایش با رشد قیمت طلا همراه بود و تاثیر مستقیمی بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا داشت؛ به همین نسبت، در صورت تداوم بی‌ثباتی ارز، تقاضا برای طلا و بازارهای موازی می‌تواند رشد کند و جذب نقدینگی از بورس را کند سازد.
جایگاه نسبت P/E و ارزش بازار در چشم‌انداز آتی بورس
هم‌اکنون نسبت P/E بازار سهام در سطحی معادل زمستان ۱۴۰۳ قرار دارد، اما شاخص کل حدود ۱۰ درصد بالاتر از آن زمان است. با توجه به فضای احتیاطی حاکم و انتظار فعالان بازار برای حصول توافق قطعی، عبور سریع نسبت P/E از عدد ۸ کمی دشوار به نظر می‌رسد، مگر آنکه تحولات مثبت دیپلماتیک به سرعت رخ دهد.
تجربیات سال‌های گذشته نیز نشان می‌دهد در صورت کاهش ریسک‌های سیاسی و افزایش مثبت انتظارات، نسبت P/E بازار می‌تواند به محدوده بالای ۸ واحد نیز برسد. برخی تحلیلگران حتی هدف شاخص کل را در بازه میان‌مدت سطح ۴.۵ میلیون واحد هم پیش‌بینی می‌کنند؛ هرچند در صورت عدم توافق و تقویت مجدد نرخ ارز، امکان تثبیت شاخص در مرز ۳ میلیون واحد بعید نخواهد بود.
وضعیت بازار ارزهای دیجیتال؛ چشم‌انداز رمزارزها و فناوری بلاک‌چین
با وجود افت ارزش دارایی‌هایی نظیر دلار و طلا در بازار ایران، بازار رمزارزها طی ماه‌های گذشته توجه طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. ارزهای دیجیتال نظیر بیت‌کوین و اتریوم طی نوسانات شدید، نقش گزینه‌های جایگزین برای حفظ ارزش سرمایه را ایفا می‌کنند. با افزایش آگاهی جامعه و دسترسی بهتر به زیرساخت‌های خرید و فروش ارز دیجیتال، بازار کریپتوکارنسی به یکی از مهمترین بسترهای سرمایه‌گذاری فعال بدل شده است. بسیاری از فعالان اقتصادی انتظار دارند همزمان با تداوم اصلاحات اقتصادی، سهم بازار رمزارزها در سبد سرمایه‌گذاری ایرانیان افزایش یابد.
از سوی دیگر، توسعه فناوری بلاک‌چین و توجه ویژه به بسترهای نوین مالی، بازار سهام و رمزارزها را به گوشه امنی برای جذب نقدینگی سرگردان تبدیل کرده است. با ورود استارتاپ‌های حوزه فناوری مالی و راه‌اندازی صندوق‌های رمزارزی، فرصت‌های تازه‌ای برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری ایجاد شده است.
نتیجه‌گیری: بورس تهران در مسیر صعود یا آستانه چالش جدید؟
مروری بر تحولات اخیر نشان می‌دهد که بازار سرمایه ایران با عبور از رکود، وارد فاز جدیدی از رشد و پویایی شده است. هرچند تداوم روند صعودی بستگی به عوامل متعددی مانند سرنوشت مذاکرات هسته‌ای، نرخ ارز، سیاست‌های کلان بورس و تقویت شفافیت محیط سرمایه‌گذاری دارد، اما جذابیت فعلی بازار نسبت به بازارهای موازی، ابزارهای مالی نوین، و تحولات اقتصادی، بورس را به عنوان گزینه برتر برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان تثبیت کرده است.
برای فعالان حوزه اقتصاد، بازار سرمایه، رمزارز و حتی دیجیتال‌اکونومی، پیگیری اخبار و تحولات بازار سرمایه، تحلیل حرفه‌ای وضعیت بورس، پیش‌بینی روند آینده بازارهای مالی و اطلاع از تازه‌ترین اخبار جهانی می‌تواند راهنمای خوبی برای انتخاب مسیر درست سرمایه‌گذاری باشد. بازار سهام در سایه تحولات جدید سیاسی، بهترین فرصت را برای رشد پایدار، کسب سود مستمر و ورود به دنیای سرمایه‌گذاری هوشمند فراهم آورده است.
نظرات
ارسال نظر