سهام بین
داشتن یک سبد سهام خوب، کم ریسک و متنوع، می‌تواند تا حد زیادی از ضررهای ناگهانی جلوگیری نماید و امکان سود بردن حتی در بازارهای خرسی را به همراه دارد.
سبد سهام یا پرتفوی مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی مانند سهام، ارز، صندوق‌های سرمایه گذاری، اوراق قرضه یا کالا هستند که یک فرد با هدف کسب سود در آنها سرمایه گذاری می‌کند. در این سبد، سرمایه گذار سعی می‌کند با اختصاص سرمایه خود به دارایی‌های مختلف، ریسک مختص به یک دارایی را کاهش دهد. به عبارت دیگر، با ایجاد تنوع مناسب همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهد و بازدهی را افزایش دهد. با ایجاد تنوع در دارایی‌ها، سود یک دارایی می‌تواند ضرر دیگری را جبران کند، اشتباهات سرمایه گذار به حداقل می‌رسد و امکان جابه جایی سریع بین دارایی‌ها وجود دارد. اما بهترین سبد سهام چه ویژگی‌هایی دارد؟
در ادامه به معرفی ویژگی‌های یک سبد سهام با ارزش و استراتژی‌های تشکیل سبد سهام کم‌ریسک، متنوع و پربازده پرداختیم.
ویژگی‌های بهترین سبد سهام
بهترین سبد سهام، سبدی متنوع و کم‌ریسک است که بازده بالایی داشته باشد.
متنوع
یک سبد سهام پربازده متشکل از چند سهم است که با توجه به روندهای صعودی و نزولی بازار، ریسک سرمایه گذاری را به حداقل می‌رساند. پیشنهاد می‌شود سهامداران بین 3 تا 7 سهم را در سبد خود قرار دهند تا اگر یکی از آنها روند نزولی داشت، بقیه سهم‌ها ضرر احتمالی را جبران کنند. همچنین بهتر است از هر گروه یا صنعت یک سهم را انتخاب و در آن سرمایه گذاری کنید.
کم ریسک
ریسک در لغت به معنای خطر است و در بازارهای مالی به انحراف بازدهی محقق شده از بازدهی پیش بینی شده اشاره می‌کند. سرمایه گذاران به تناسب میزان ریسک پذیری و اهداف خود باید با این خطرات آشنایی داشته باشند و به خوبی آنها را مدیریت کنند.
پربازده
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم بهترین سبد سهام، بازدهی بالای آن است. بازدهی به معنای میزان سود به دست آمده در مقابل تحمل ریسک سرمایه گذاری است. میزان بازدهی و ریسک در یک سبد سهام با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند. به این معنا که هر چه ریسک سرمایه گذاری بیشتر باشد، بازدهی نیز بیشتر می‌شود.
استراتژی‌های تشکیل سبد سهام متنوع
تنوع بخشی به پرتفوی می‌تواند به عنوان یک استراتژی مهم در کاهش خطر غیرسیستماتیک به کار برده شود. در ادامه به بررسی رویکردهای مختلف ایجاد یک پرتفوی متنوع می‌پردازیم.
سبد مبتنی بر ارزش بازار
ارزش بازار شرکت با ضرب تعداد کل سهام شرکت در قیمت سهم به دست می‌آید. برای ایجاد یک پرتفوی متنوع مبتنی بر ارزش بازار، وزن سهام شرکت با توجه به ارزش بازار آن در مقایسه با دیگر شرکت‌ها مشخص می‌شود. برای مثال، اگر 10 سهم را برای سرمایه گذاری انتخاب کرده‌اید و ارزش بازار سهم اول 15 درصد بیشتر از سهام دوم باشد، وزن سهام اول نیز باید به مقدار 15 درصد بیشتر از سهام دوم باشد.
سبد هم وزن
استفاده از این استراتژی برای ایجاد بهترین سبد سهام بسیار ساده است چراکه وزن تمام سهم‌های موجود در سبد بدون توجه به ارزش بازار، با یکدیگر برابر هستند. برای مثال، اگر در پرتفوی خود 10 سهم با سرمایه 10 میلیون تومانی دارید، باید از هر سهم یک میلیون تومان خریداری کنید. خود سهم‌ها نیز می‌توانند از میان شرکت‌هایی با ارزش بازار بالا انتخاب شوند.
استراتژی‌های تشکیل سبد سهام کم‌ریسک
ایجاد یک سبد سهام کم خطر در گرو انتخاب سهم‌هایی است که ضریب بتای بالایی ندارند و نوسان قیمتی آنها معمولی است. در ادامه به معرفی استراتژی‌های کاهش ریسک پرتفوی می‌پردازیم.
سرمایه گذاری در سهم‌های دلاری
سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به دو دسته دلاری و ریالی تقسیم می‌شوند. سهم‌های دلاری، قیمت گذاری جهانی دارند و با افزایش نرخ دلار، میزان سودآوری آنها نیز افزایش می‌یابد اما نمادهای ریالی، قیمت گذاری دستوری دارند و هر چندوقت یکبار نرخ آنها افزایش می‌یابد. فعالان بازار سرمایه معتقدند که جهت ایجاد بهترین سبد سهام در سیکل‌های تورمی، بهتر است روی سهم‌های دلاری سرمایه گذاری کنید. اما در اوضاع اقتصادی آرام، سهم‌های ریالی گزینه مناسب‌تری هستند. ترکیبی از دو نوع سهام ریالی و دلاری برای تشکیل سبد سهام کم‌ریسک، بهترین گزینه است.
سرمایه گذاری در سهم‌هایی با کم ترین میزان همبستگی
در زمان انتخاب سهام برای سبد خود، سعی کنید آنهایی را انتخاب کنید که کم ترین همبستگی را نسبت به یکدیگر داشته باشند. برای مثال نماد پالایش، سهام‌دار عمده پالایشی هاست و همبستگی بالایی با آنها دارد. بنابراین بهتر است یکی از آنها را در سبد سهام خود داشته باشید، تا در صورت روند کاهشی یکی از آنها، محتمل ضررهای بزرگ‌تر نشوید. البته شناسایی این نمادها کار بسیار دشواری است و نیاز به مطالعه و تحقیق زیاد دارد، اما در نهایت بهترین سبد سهام را با کم‌ترین ریسک و بیشترین بازدهی برای شما به ارمغان می‌آورد.
تشکیل سبد سهام با ریسک متنوع
سرمایه گذاران باید این موضوع را درنظر بگیرند که یک سبد سهام با ریسک متنوع تشکیل دهند، به گونه ای که علاوه بر سهم‌های پر ریسک، نمادهای کم‌ریسک نیز در آن وجود داشته باشد. از جمله سهم‌های کم ریسک می‌توان به صندوق‌ها و یا سهم‌های کالا یا خدمات روزمره اشاره کرد. البته توازن میان این سهم‌ها بستگی به میزان ریسک پذیری فرد دارد. اگر فرد ریسک پذیری هستید، در سبد خود نمادهای پرریسک تری قرار دهید تا بازدهی شما نیز افزایش یابد.
استفاده از تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی
تحلیل تکنیکال به معنای مطالعه روند قیمت در گذشته و پیش بینی آن در آینده است که به ما در انتخاب سهام و زمان مناسب ورود و خروج یاری می‌دهد. تحلیل بنیادی نیز به معنای مطالعه فعالیت‌های شرکت، دارایی‌هان آن، سرمایه گذاران، صورت سود و زیان و غیره است که به ما در تشکیل سبد سهام کم‌ریسک کمک می‌کند. بنابراین ایجاد بهترین سبد سهام بدون دانش تکنیکال و بنیادی امکان پذیر نیست.
استفاده از حد سود و زیان
تعیین حد سود و ضرر در فرایند تشکیل بهترین سبد سهام، به شما کمک می‌کند تا ریسک معاملات خود را به حداقل برسانید. با مشخص کردن حد ضرر، شما می‌توانید ریسک قابل تحمل خود را مشخص کنید و قبل از رسیدن به ضررهای بزرگ‌تر، سهام خود را به فروش برسانید. حد سود نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه باعث می‌شود تا قبل از اینکه بازار سود را از شما پس بگیرد، از سهام خارج شوید. برای تعیین حد سود و زیان یک درصدی را برای خود مشخص کنید، مثلا 5 درصد و اگر قیمت از آن مقدار بالاتر یا پایین‌تر رفت، سهام خود را بفروشید. این استراتژی یکی از روش‌های مهم در تشکیل سبد سهام کم‌ریسک است.
مطالعه اخبار و رویدادهای سیاسی و اقتصادی
یکی از روش‌های انتخاب سهام ارزشمند، مطالعه اخبار روز مربوط به سهم‌هاست. بهتر است یک لیستی از نمادهای مورد نظر خود را یادداشت کنید و با دنبال کردن اخبار مهم اقتصادی هر یک، ارزش ذاتی آنها را بسنجید. این اخبار می‌تواند شامل اطلاعات مربوط به مجامع، افزایش سرمایه، تقسیم سود، خرید دارایی و غیره باشد. همیشه به یاد داشته باشید که سهامی که ارزش ذاتی آن از قیمت فعلی بالاتر باشد، پتانسیل رشد بالایی خواهد داشت.
عدم توجه به شایعات
اشاره کردیم که مطالعه اخبار می‌تواند در شناسایی سهام ارزشمند برای سبد سهام کمک کند، اما در عین حال باید مراقب شایعات و اخبار غیرواقعی باشیم. گاهی پیش می‌آید که برخی افراد اقدام به شایعه سازی می‌کنند تا بازار را مطابق میل خود حرکت دهند. این افراد درواقع با تاثیر بر افکار عموم و افزایش تقاضا قیمت یک سهام را بالا می‌برند و ناگهان سرمایه خود را خارج می‌کنند و شما را در صف‌های فروش تنها می‌گذارند. در چنین مواقعی، تکیه بر اخبار معتبر و موثق اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
انتخاب سهم بدون تعصب
اینکه یک سهم در چند سال اخیر سودآور بوده، نمی تواند دلیل کافی برای ادامه سودآوری آن در آینده باشد. گاهی افراد با تکیه بر اینکه یک سهام تا به حال سودآور بوده، بدون تحلیل تکنیکال و بنیادی آن را در سبد سهام خود قرار می‌دهند. درحالی که ممکن است نظر کارشناسان برخلاف نظر سرمایه گذار باشد. شناختن سهام، سودآوری آن تا به امروز و تعصب روی یک سهام نمی‌توانند ما را در انتخاب بهترین سبد سهام یاری دهند.
استراتژی‌های تشکیل سبد سهام پربازده
بهترین سبد سهام، علاوه بر متنوع و کم‌ریسک بودن، باید پربازده باشد. چراکه هدف اصلی سرمایه گذاران رسیدن به سود متناسب است که اگر این امر محقق نشود، عملا سرمایه گذاری بی فایده خواهد بود. در ادامه به بررسی استراتژی‌هایی می‌پردازیم که بازدهی سبد سهام شما را افزایش می‌دهد.
سرمایه گذاری در سهم‌هایی با سود مجمع بالا
یکی از روش‌های افزایش بازده سبد سهام، سرمایه گذاری در سهم‌هایی است که سود مجمع بالایی دارند. عموما شرکت‌های فعال در بازار بورس ایران به دو دسته سودساز و زیان ده تقسیم می‌شوند و شرکت‌های سودساز خود به دو گروه شرکت‌های با سود تقسیمی در مجمع و بدون سود تقسیمی در مجمع دسته بندی می‌شوند. در این مجمع تصمیم گرفته می‌شود تا سود سال گذشته شرکت میان سهامداران تقسیم شود. بنابراین برای افزایش بازدهی بهترین سبد سهام خود به سراغ شرکت‌هایی بروید که در مجمع سالیانه سود بالایی بین سهامداران تقسیم کرده‌اند.
استفاده از طلا در سبد سهام
برای افزایش بازدهی و تنوع در سبد سهامی، سرمایه گذار می‌تواند یک سهام طلا را در پرتفوی خود داشته باشد. تجربه نشان داده که دارایی‌هایی چون طلا می‌تواند یک گزینه مطمئن برای سرمایه گذاری باشد. قیمت طلا به دو عامل قیمت جهانی و دلار بستگی دارد. به همین جهت خرید طلا در زمان تورم شدید می‌تواند در صورت رشد دلار و افزایش قیمت جهانی طلا، شما را به سود قابل قبولی برساند.
توجه به شاخص بورس
برای تشکیل سبد سهام کم‌ریسک و پربازده باید حواستان به شاخص بورس باشد. برای تحلیل سریع، کافیست به دو متغیر شاخص کل و شاخص هم وزن توجه ویژه‌ای داشته باشید. شاخص کل بیانگر تغییرات ارزش همه سهام شرکت‌های کوچک و بزرگ است که اندازه شرکت‌ها نیز در آن تاثیرگذار است. به همین دلیل شرکت‌های با سرمایه بیشتر و ارزش بازار بزرگ‌تر بر تغییرات شاخص تاثیر بیشتری دارند.
شناسایی صنایع پربازده
تنها با انتخاب 7 تا 10 سهام و قراردادن آنها در پرتفوی، نمی‌توان بهترین سبد سهام را تشکیل داد. درواقع بجز تشکیل سبد سهام و ایجاد تنوع در دارایی‌های خود، باید به صنعتی که در آن سرمایه گذاری می‌کنید نیز توجه داشته باشید. برای این کار می‌توانید صورت سود و زیان شرکت‌ها را بررسی کنید و از میان آنها، پربازده ترین را در سبد سهام خود قرار دهید. در عین حال از هر صنعت تنها یک سهام را انتخاب کنید تا در صورت ضرر، تمام سبد سهام شما تحت تاثیر قرار نگیرد. اما بعد از شناسایی صنایع پربازده باید به بررسی شاخص رشدی و ارزشی آنها بپردازیم و بر اساس اهداف و میزان ریسک پذیری خود، یکی را انتخاب کنیم.
قراردادن شرکت‌های رشدی در برابر شرکت‌های ارزشی
سهام ارزشی، سهامی است که به قیمت پایین‌تر از ارزش واقعی (دفتری) معامله می‌شود. این نوع سهام مربوط به شرکت‌هایی هستند که بازدهی بالایی دارند، اما بازار به میزان سودآوری آنها هنوز پی نبرده است. سهام ارزشی مناسب افرادی است که با هدف بلندمدت وارد بازار سرمایه شده‌اند و صبر زیادی دارند. اما سهام رشدی، سهامی است که قیمت آن بالاتر از ارزش واقعی و دفتری آن است و رشد قیمتی بالایی نسبت به سایر شرکت‌های هم گروه خود دارد. شرکت‌های رشدی، سودسازی بیشتری دارند و سهامداران خود را در مدت کوتاهی به سود می‌رسانند. شناسایی این سهم‌ها نیازمند تسلط کافی بر تحلیل بنیادی است.
تشکیل سبد سهام کم ریسک، پربازده و متنوع
سبد سهام به مجموعه ای از چند سهم گفته می‌شود که افراد با هدف کسب سود در آنها سرمایه گذاری می‌کنند. یک سبد سهام باید متنوع، کم‌ریسک و پربازده باشد. یک سرمایه گذار موفق کسی است که بتواند بهترین صنایع و نمادها را برای خود انتخاب کند و با انتخاب 7 تا 10 سهم، یک پرتفوی قوی برای خود بسازد. برای انتخاب سهام با ارزش نیز می‌توان از استراتژی‌های افزایش بازدهی و کاهش ریسک یاری جست.
