آیا بورس تهران دوباره به مسیر رشد بازمی گردد؟ بررسی وضعیت بازار سهام، ارز و رمز ارزها

بررسی روند اخیر بازار سهام ایران: دلایل اصلاح و چشم‌انداز پیش رو

بازار سهام تهران هفته اخیر را با اصلاح شدید آغاز کرد و شاخص‌کل بیش از ۶۰ هزار واحد کاهش یافت؛ همزمان شاخص هم‌وزن نیز افت ۱۳ هزار واحدی را تجربه کرد. این روند نزولی باعث نگرانی سهامداران و فعالان بازار سرمایه شد و بسیاری به دنبال پاسخی برای پرسش مهم: بازگشت بورس به ریل صعودی در آینده نزدیک امکان‌پذیر است یا خیر؟

عوامل اصلی اصلاح بازار: نقش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی

کارشناسان بازار سرمایه معتقدند عوامل متعددی در افت اخیر بورس موثر بوده‌اند. به گفته ابراهیم حاج احمدی، یکی از کارشناسان مطرح اقتصاد ایران، مهم‌ترین دلیل نوسانات اخیر را باید در ریسک‌های سیاسی دانست، به‌ویژه ارتباط آن با مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا. از آنجایی که نتیجه این مذاکرات همچنان مشخص نیست، جو حاکم بر بازار سهام ایران تابع اخبار و شایعات پیرامون توافق یا عدم توافق است. این مسئله مخصوصا در روزهای اخیر و با تمرکز بر موضوع حق غنی‌سازی اورانیوم شدت یافته و باعث پیشخور کردن سناریوی بن‌بست مذاکرات شده است.

حال، این جو عدم قطعیت به گونه‌ای عمل می‌کند که ترس و هیجان بر روند سرمایه‌گذاری چیره می‌شود. با این‌ حال، از منظر بنیادی بازار بورس تهران هنوز ظرفیت رشد دارد؛ چراکه داده‌های بنیادی نشان می‌دهد قیمت‌ها حول ارزش ذاتی خود در نوسان‌اند و پس از آرام‌شدن فضای هیجانی، بازار می‌تواند دوباره در مسیر منطقی حرکت کند.

تحلیل نسبت‌های ارزشگذاری: وضعیت نسبت P/E و P/S بازار سهام

مطابق بررسی‌های کارشناسان مالی، تغییرات نسبت قیمت به سود شرکت‌ها (P/E) در بورس تهران طی یکسال اخیر قابل توجه است. این نسبت از حدود ۷ در پایان اردیبهشت سال ۱۴۰۲ به حدود ۷.۳۸ در انتهای اردیبهشت امسال رسیده و اکنون نیز روی ۷.۶ قرار دارد. با نزدیک شدن به فصل مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها، پیش‌بینی می‌شود این نسبت همگرا با میانگین تاریخی‌اش شود. بنابراین، برخلاف رشد سالانه ۳۵ درصدی شاخص‌کل، ریسک چشمگیری از منظر ارزندگی بازار حس نمی‌شود.

در کنار این، نسبت قیمت به فروش شرکت‌ها (P/S) اکنون معادل ۱.۷۷ است که پایین‌تر از متوسط تاریخی این معیار قرار دارد. به بیان دیگر، وقتی نسبت P/S زیر دو باشد، بورس معمولا در آستانه تشکیل کف قیمتی و بازگشت روند صعودی قرار می‌گیرد. این واقعیت‌ها، همراه با نبود تهدید سیستمی جدید، باعث می‌شود سناریوی افت سنگین از سطوح فعلی بسیار بعید باشد.

تأثیر سیاست‌های صندوق‌های اهرمی و نقدینگی در بازار سرمایه

حاج احمدی توضیح می‌دهد تصمیمات مربوط به صندوق‌های اهرمی نیز تاثیر بسزایی بر تعادل نقدینگی و روند بازار داشته است. کاهش ضریب اعتباری و سیاست‌های اصلاحی پیرامون حباب برخی صندوق‌ها اگرچه از جهت مدیریت ریسک قابل دفاع است، اما نحوه اجرای ناگهانی آن‌ها منجر به فشار فروش شدیدی شد.

اشکال اساسی دیگر، یکسان بودن دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی با سایر نمادهاست که فلسفه وجودی این ابزارها را مخدوش ساخته و موجب افزایش حباب منفی آن‌ها شده است. اگر دامنه نوسان متناسب با ضریب اهرمی صندوق‌ها تنظیم شود، می‌تواند نقدینگی تازه را به این مسیر هدایت کند. البته باید توجه داشت که این اقدام ممکن است جذابیت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک و متوسط را کاهش دهد. بنابراین، بازنگری کارشناسانه و دقیق در این سیاست‌ها بیش از هر زمانی ضرورت دارد تا بدون ایجاد شوک (shock therapy)، حرکتی درست و موثر جهت حفظ تعادل بازار صورت گیرد.

پیش بینی حمایت شاخص کل بورس و بررسی سناریوهای پیش رو

شروین ورجاوند، نیز معتقد است که شاخص‌کل پس از شش هفته نوسان بالاتر از محدوده ۳ میلیون و ۸۶ هزار واحد، سرانجام این سطح حمایتی مهم را از دست داد و تحت فشار عوامل مختلف به کانال‌های پایین‌تر میل کرد. حال انتظار می‌رود محدوده ۳ میلیون تا ۲ میلیون و ۹۵۱ هزار واحد به عنوان اهداف کوتاه مدت شاخص مطرح باشند. باید دید آیا بازار نسبت به این سطوح واکنش حمایتی از خود نشان می‌دهد یا اصلاحات بیشتری پیش‌رو داریم.

در این میان، همچنان ریسک اصلی بازار، نگرانی از شکست توافق بین ایران و آمریکا و تاثیر آن بر محیط کلان اقتصادی است. تحولاتی همچون اصلاح حباب صندوق‌های اهرمی و کاهش اعتبار معاملاتی بر رفتار کلی بازار اثرگذار بوده و نباید از این ریسک‌ها چشم پوشید. به‌ویژه تصمیمات ناگهانی در صنایع کلیدی مثل خودرو، سطح بی‌اعتمادی را میان فعالان بورس بالا برده و ریسک روانی را دوچندان کرده است.

رفتار بازارهای موازی: تحلیل بازار ارز، طلا و رمزارزها

نگاهی به بازارهای موازی نظیر ارز (دلار) و طلا نیز نشان‌دهنده ثبات نسبی و نوسان در محدوده‌های حمایتی مهم است. قیمت تتر ماه‌هاست بین ۸۲ تا ۸۳ هزار تومان نوسان دارد و شاخص اصلاحی آن هم‌چنان نزولی است. این وضعیت نشان می‌دهد بازار ارز هنوز شکست کامل مذاکرات را به عنوان سناریوی اصلی در نظر نگرفته و کماکان روزنه‌های امید به توافق وجود دارد.

از سوی دیگر، بازار جهانی طلا به دنبال اصلاح قیمت‌ها، فعلاً روند نزولی دارد و دلار نیز وضعیت مشابهی را تجربه می‌کند. این تحولات کلان برای سرمایه‌گذاران بورس معنا دارد: تا زمانی که بازارهای موازی در وضعیت تعادلی هستند، فشار مضاعفی بر بازار سهام تهران وارد نمی‌شود و چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بلندمدت هنوز مثبت ارزیابی می‌شود.

اصلاح شاخص، فرصتی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت

مجموع عوامل تحلیلی پیش‌گفته نشان می‌دهد علی‌رغم فشار ریسک‌های سیاسی، تصمیمات اجرایی ناگهانی و فضای هیجانی زودگذر، بازار سرمایه ایران پتانسیل لازم برای بازگشت به روند رشد و صعود را داراست. اصلاح اخیر می‌تواند فرصت مناسبی برای بازنگری در پرتفوی سهامداران و خریدهای استراتژیک با نگاه بلندمدت باشد. بخصوص که سطوح فعلی بسیاری از سهم‌ها از نظر ارزندگی بنیادی مناسب ارزیابی می‌شوند.

در نهایت، فعالان بازار باید با رصد دقیق تحولات بنیادی اقتصاد کلان، مذاکرات سیاسی و روند بازارهای ارز، طلا و رمز ارزها، چشم‌اندازی منطقی برای خرید و فروش شکل دهند. توجه به ابزارهای مدیریت ریسک و به‌روزرسانی مداوم سواد مالی، رمز موفقیت در شرایط پرنوسان بازارهای مالی است.

این روزها، بازار سرمایه، ارز و رمزارزها بیش از پیش در هم تنیده‌اند و رویدادهای بین‌المللی، سیاست‌های معطوف به نوآوری در حوزه بلاکچین و تصمیمات سیاستگذاران اقتصادی، نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر بورس و ابزارهای مالی جدید ایفا می‌کنند. حفظ رویکرد تحلیلی و فاصله گرفتن از هیجانات زودگذر، مهم‌ترین راه موفقیت برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس و اقتصاد دیجیتال ایران است.