بازگشت سرمایه گذاران حقیقی به بورس تهران؛ نشانه های امید و فرصت های جدید در بازار سرمایه

ورود پول حقیقی پس از هجده روز خروج سرمایه؛ تحولی مهم در بورس تهران

طی روز گذشته، بازار سهام ایران شاهد یک نقطه عطف مهم بود؛ پس از هجده روز متوالی خروج سرمایه حقیقی، سرانجام بیش از ۸۱ میلیارد تومان پول افراد حقیقی وارد بورس تهران شد. این موضوع همزمان با ثبت رشد روزانه شاخص کل در هفته اخیر، به عنوان سیگنالی برای بازگشت تدریجی آرامش به بورس و جلب مجدد اعتماد سرمایه‌گذاران تحلیل می‌شود.

روند شاخص کل و معاملات بازار در هفته جاری

شاخص کل بورس در تمامی پنج روز معاملاتی هفته گذشته رشد داشت و در نهایت بازدهی هفتگی ۵.۶۲ درصدی را به ثبت رساند. این روند صعودی مداوم، سبب شد شاخص کل از سطح ۲ میلیون و ۶۳۷ هزار واحد به ۲ میلیون و ۷۸۵ هزار واحد برسد. همچنین شاخص هم‌وزن نیز با رشد ۰.۷۱ درصدی، به سطح ۸۳۸ هزار واحدی رسید و شاخص کل فرابورس رشد ۰.۵۵ درصدی را تجربه کرد. ارزش معاملات خرد همچنان پایین و حدود ۵۷۲۰ میلیارد تومان باقی مانده است، اما همین ورود دوباره پول حقیقی امیدواری‌ها را به تداوم رشد بازار افزایش داده است. حباب منفی صندوق‌های اهرمی و اختلاف جدی قیمت آن‌ها با NAV، همچنان به عنوان یکی از چالش‌های مهم ابزارهای مالی نوین در بورس مطرح است و نیازمند رسیدگی دقیق می‌باشد.

آمار نقدینگی و پیام‌های آن برای بازار سرمایه

انتشار آمار پولی و بانکی سال ۱۴۰۳؛ زنگ خطر یا فرصت بی‌نظیر؟

بانک مرکزی پس از ماه‌ها تاخیر، سرانجام گزارش نقدینگی پایان سال ۱۴۰۳ را منتشر ساخت. طبق این داده‌ها، حجم نقدینگی کشور به ۱۰هزار و ۱۶۵هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این در حالی است که اقتصاد ایران در سال گذشته با چالش‌هایی همچون رکودتورمی، نوسانات شدید نرخ ارز، افزایش نااطمینانی، و کاهش سرمایه‌گذاری مولد دست‌وپنجه نرم کرد. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که اگر نقدینگی به سمت بازارهای غیرمولد نظیر ارز، طلا یا سفته‌بازی هدایت شود، موج جدیدی از تورم ممکن است شکل بگیرد. اما اگر سیاست‌گذاران و متولیان اقتصاد، بخصوص از ابزارهای بازار سهام و دارایی‌های مبتنی بر تولید نظیر صندوق‌های پروژه و سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی استفاده کنند، چنین نقدینگی عظیمی می‌تواند فرصتی طلایی برای توسعه تولید و اشتغال در اقتصاد ایران محسوب شود.

نقش بازار سرمایه در جذب نقدینگی؛ فرصت یا تهدید؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که با توجه به تداوم نرخ سود حقیقی منفی در اقتصاد، جذابیت ورود سرمایه‌های خرد و کلان به بورس و بازار سرمایه کشور روز به روز افزایش می‌یابد. اما شرط اصلی تحقق این امر، تقویت فضای ثبات و شفافیت، اجتناب از تصمیمات ناگهانی، و پالایش مقررات ضد تولید در بازار است. تجربه ادوار گذشته نشان داده رشد پایداری که بر بستر اعتماد و بی‌طرفی سیاست‌گذاران باشد، پتانسیل جهش شاخص‌ها و تقویت جایگاه بورس را به دنبال دارد.

بررسی عملکرد بورس در تحقق شعار سال ۱۴۰۴

سال ۱۴۰۴ با تاکید بر سرمایه‌گذاری در تولید آغاز شد تا بازار سرمایه و بورس نقش محوری در تامین مالی تولید و صنایع ایفا کنند. با این حال، مرور عملکرد چهار ماه اول سال جاری نشان می‌دهد که این شعار هنوز از طریق بازار سهام محقق نشده است.

کاهش عرضه اولیه و ضعف بازار اولیه؛ مانع تحقق شعار سال

عرضه‌های اولیه شرکت‌ها به ندرت انجام شده و حتی انتشار اوراق بدهی شرکتی یا افزایش سرمایه نیز به شدت افت کرده است. تالار بورس به جای آن که بستری برای جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خُرد باشد، با وجود تمام ظرفیت‌ها، فعلاً در ایفای نقش توسعه‌ای خود ناکام بوده و فرصت تاریخی بهره‌گیری از منابع موجود در اقتصاد برای رشد تولید و اشتغال را از دست داده است.

گام‌های کلیدی برای احیای نقش بورس در اقتصاد کشور

برای تحقق شعار سال و نقش‌آفرینی بورس در توسعه اقتصادی باید به چند محور اساسی توجه شود:
1. بازگرداندن اعتماد با ثبات قوانین، شفافیت مالی و پرهیز از مداخلات هیجانی سیاست‌گذاران. 
2. اتخاذ سیاست‌های تشویقی برای حضور شرکت‌های تولیدی در بورس، از جمله معافیت‌های مالیاتی و تسهیل فرآیند پذیرش.
3. توسعه ابزارهای مالی نوین مانند اوراق بدهی شرکتی، صندوق‌های پروژه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های تولیدی.
4. هدایت بخشی از منابع صندوق‌های بازنشستگی و بودجه‌ای به سمت بازار سرمایه بمنظور تامین مالی تولید.
اگر این اصلاحات ساختاری و سیاستگذاری هوشمندانه اجرایی شود، حتی با وجود آغاز ضعیف سال، بازار سرمایه بار دیگر می‌تواند موتور تولید و توسعه اقتصاد ایران باشد.

سخن پایانی: آینده بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال چه خواهد شد؟

بنابر آنچه تحلیل‌گران بازار سرمایه و کارشناسان اقتصاد کلان اشاره می‌کنند، ثبات اقتصادی، اصلاح سیاست‌های بازار سرمایه و طراحی زیرساخت‌های حمایت‌گرانه برای تامین مالی شرکت‌های تولیدی، می‌تواند زمینه جهش دوباره شاخص‌های بورس و بازار کریپتوکارنسی را فراهم آورد. پیمودن این مسیر نیازمند اعتماد، شفافیت و عملکردی فراتر از شعار است. بازار سهام و حتی بازار رمزارزها در کشور، ظرفیت تبدیل شدن به پیشران رشد اقتصادی و جذب نقدینگی را دارند؛ مشروط بر اینکه سیاست‌گذاران از فرصت طلایی نقدینگی سرگردان به بهترین شکل بهره ببرند و بازار سرمایه نیز با ابزارهای نوین، نقش مرکزی خود را تثبیت کند.