افزایش بی سابقه مصرف انرژی در ماینینگ صنعتی بیت کوین

ماینینگ بیت‌کوین در ابعادی صنعتی با سرعتی بی‌سابقه رو به گسترش است و توجه جهانی را به‌دلیل افزایش شدید مصرف برق جلب کرده است. داده‌های صنعت نشان می‌دهد که گسترش عملیات پیشرفته ماینینگ بیت‌کوین، با رشد چشمگیر مصرف انرژی همراه بوده، حتی در حالی که کارمزد تراکنش‌ها و میزان فعالیت شبکه به پایین‌ترین سطوح تاریخی رسیده‌اند. این وضعیت، بحث‌هایی را درباره پایداری مدل اثبات کار (Proof of Work) بیت‌کوین در شرایط اقتصادی متغیر برای ماینرها به راه انداخته است.

مصرف انرژی شبکه بیت‌کوین به رکوردهای جدیدی رسیده است. مطالعه‌ای جدید از GoMining Institutional با استفاده از داده‌های CoinMetrics Labs نشان می‌دهد که نیاز انرژی شبکه بیت‌کوین از ژانویه ۲۰۲۴ با ۱۵.۶ گیگاوات (GW) به ۳۳.۱ گیگاوات در ماه مه ۲۰۲۵ صعود کرده و طی ۱۷ ماه بیش از دو برابر شده است. فقط در دوره ژانویه تا مه، مصرف برق ۳۵٪ افزایش یافت که بخشی از این رشد به علت استفاده از دستگاه‌های ماینینگ نسل جدید و پرمصرف پس از هاوینگ اخیر بوده است.

تحلیل‌گران تاکید می‌کنند که با وجود افزایش بهره‌وری دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین، تعداد فزاینده این تجهیزات در نهایت تاثیر بهبود راندمان را خنثی می‌کند. این گزارش تاکید دارد که نوآوری نه تنها در طراحی چیپ‌های ASIC، بلکه در منابع تامین و مدیریت انرژی استخراج بسیار ضروری است.

در حالی که مصرف برق رو به افزایش است، سختی شبکه بیت‌کوین هم‌پای آن رشد نکرده است. در نیمه اول سال ۲۰۲۵، سختی ماینینگ شبکه تنها رشد محدودی داشته و از ۱۰۹.۷۸ تریلیون در آغاز سال به ۱۱۶.۹۶ تریلیون تا پایان ژوئن رسیده است که تنها ۶.۵۴٪ افزایش را نشان می‌دهد. این میزان نسبت به سال ۲۰۲۴ که رشد ماهانه به طور میانگین ۴.۴۸٪ بود، کاهش محسوسی دارد.

در آوریل ۲۰۲۵، سختی استخراج با ۶.۸۱٪ افزایش به‌دنبال هاوینگ، و همچنین ۴.۳۸٪ در پایان مه، رکورد ۱۲۶.۹۸ تریلیون را ثبت کرد. اما این اوج، به سرعت کاهش یافت. تا پایان ژوئن، موج گرمای شدید در آمریکای شمالی باعث شد تا چندین فارم بزرگ مجبور به کاهش فعالیت شوند و هش ریت شبکه با سقوط ۱۴۷ اگزاهش در ثانیه مواجه شد. این امر به کاهش ۷.۴۸ درصدی سختی شبکه انجامید؛ یک افت بی‌سابقه از ژوئیه ۲۰۲۱ که ممنوعیت استخراج در چین اجرایی شد.

در حالی که مصرف برق افزایش یافته است، فعالیت لایه تراکنش بیت‌کوین در نیمه نخست ۲۰۲۵ به پایین‌ترین میزان از اکتبر ۲۰۲۳ رسیده است. متوسط متحرک هفت‌روزه معاملات، تا ۲۵ ژوئن به حدود ۳۱۳۵۱۰ مورد افت کرد و حداقل سالانه ۲۵۶ هزار تراکنش در اول ژوئن ثبت شد.

این کاهش چشمگیر همزمان با افت کارمزد تراکنش بیت‌کوین است. در طول ۲۰۲۵ کاربران معمولاً با پرداخت حداقل کارمزد، یعنی یک ساتوشی به ازای هر بایت مجازی (۱ sat/vB)، تراکنش‌های خود را تایید می‌کردند. گزارش GoMining به تقاضای پیوسته پایین برای فضای بلوک اشاره دارد که انجام تراکنش با پایین‌ترین کارمزد را حتی در ساعات شلوغ نیز ممکن ساخته است.

یکی از نشانه‌های بارز شرایط فعلی، پاک‌سازی کامل ممپول بیت‌کوین است که به ندرت رخ می‌دهد. در سال ۲۰۲۵، ممپول دوبار کاملاً خالی شد؛ اتفاقی که از آوریل ۲۰۲۳ پیش از اوج‌گیری Ordinals و توکن‌های BRC-20 سابقه نداشت.

پاک شدن ممپول بدین معناست که تمام تراکنش‌های معوق تایید شده‌اند، و ماینرها برای مدتی فقط از یارانه بلاک سود می‌برند و کارمزد تراکنش دریافت نمی‌کنند. هرچند این امر کاربران را در انتقال‌های سریع‌تر و کم‌هزینه‌ منتفع می‌کند، اما برای ماینرها که با قبض‌های سنگین برق و درآمد ثابت روبه‌رو هستند، چالش‌برانگیز است.

اختلاف فزاینده میان افزایش مصرف انرژی و کاهش درآمد، موجب نگرانی درباره آینده‌پذیری ماینینگ بیت‌کوین شده است. با اجرایی شدن هاوینگ ۲۰۲۴ و برنامه‌ریزی برای بعدی در ۲۰۲۸، پاداش‌های بلوک فارغ از شبکه کم می‌شود و ماینرها بیش از پیش به کارمزد تراکنش بیت‌کوین متکی خواهند شد. با این حال اگر تقاضا برای بلاک‌اسپیس و فعالیت شبکه پایین بماند، حتی کارآمدترین فارم‌ها نیز با فشار بر سودآوری مواجه خواهند شد.

عوامل زیست‌محیطی نیز بر این ابهامات افزوده‌اند. گرمای بی‌سابقه تابستان باعث تعطیلی زیرساخت برخی مزارع بزرگ آمریکا شد و هش‌ریت به شدت کاهش یافت و آسیب‌پذیری شبکه نسبت به اختلالات منطقه‌ای افزایش یافت. در همین حال، مصرف انرژی از اوایل ۲۰۲۴ دوبرابر شد اما درآمد حاصل از کارمزد و تعداد تراکنش‌ها تغییر محسوسی نداشته یا کاهش یافته است.

با وجود چالش‌ها، شرکت‌های استخراج بیت‌کوین نشانه‌ای از کاهش فعالیت نشان نمی‌دهند. رقابت برای دریافت پاداش بلاک و تقویت امنیت شبکه، همچنان موجب توسعه سخت‌افزارهای قدرتمندتر و پرمصرف‌تر می‌شود. اما اکنون شرایط اقتصادی بلندمدت بخش ماینینگ به عواملی فراتر از کنترل ماینرها مانند بازارهای جهانی انرژی، سیاست‌های نظارتی، تقاضای کاربران و برنامه ثابت هاوینگ بیت‌کوین وابسته است.

نوآوری‌هایی چون Ordinals، توکن‌های BRC-20 و دیگر برنامه‌های بلاکچین می‌توانند در آینده باعث رونق مجدد ممپول و افزایش کارمزد شوند. با این وجود، اکوسیستم استخراج بیت‌کوین فعلاً در وضعیتی متناقض قرار دارد: گسترده‌تر و پرمصرف‌تر از همیشه اما با رکورد پایین‌ترین درآمدهای مبتنی بر کارمزد در تاریخ شبکه.

با نزدیک شدن به استخراج آخرین بیت‌کوین در حدود سال ۲۱۴۰، کاهش تدریجی یارانه بلاک اهمیت کارمزد تراکنش برای حفظ امنیت و تمامیت بلاک‌چین بیت‌کوین را افزایش خواهد داد. نحوه تطبیق صنعت با بازار متغیر کارمزدها، همراه با هزینه‌های رو به رشد عملیاتی و تغییرات در رفتار کاربران، سرنوشت ماینینگ بیت‌کوین و اثرات جهانی آن بر مصرف انرژی را رقم خواهد زد.