11 دقیقه
نشست خبری جنجالی و اتهامات صریح
در نشست خبری اخیر بابک زنجانی که روز هشتم شهریور در نمایشگاه بینالمللی حمل‌ونقل و لجستیک برگزار شد، این فعال تجاری سابق نفتی با ادبیاتی تند بار دیگر نام خود را در کانون توجه افکار عمومی و رسانه‌ها قرار داد. زنجانی ضمن رونمایی از پروژه‌های حملونقلی و خدماتی مجموعه داتوان ـ از تاکسی‌های آنلاین تا هواپیماها و طرح ورود به بازار طلا ـ اتهاماتی جدی و مستقیم به رئیسکل بانک مرکزی، محمدرضا فرزین، وارد کرد؛ از مدیریت قیمت دلار از طریق کانال‌های تلگرامی تا تخصیص بودجه برای اقدامات تبلیغاتی و کنترل بازار ارز و طلا.
حضور میدانى در نمایشگاه و رونمایی از تاکسی‌های داتوان
زنجانی پس از سال‌ها که بیشتر تصاویرش در مقام متهم دادگاهی منتشر میشد، این‌بار با کت و شلوار و همراه با دو بادیگارد در نمایشگاه ظاهر شد. او به‌صورت رسمی از ناوگان تاکسی‌های شرکت «داتوان» رونمایی کرد که در دو مدل چانگان و تویوتا عرضه می‌شوند. این تاکسیها دارای دو دوربین (یکی داخل و دیگری بیرون خودرو) و مانیتور برای انجام سرویس درخواست تاکسی هستند و قرار است قابلیت‌های فنی و امنیتی برای ردیابی مسیر مسافرین از طریق اپ فراهم باشد. برخی بلاگرهای حوزه خودرو با پوشش گسترده این رونمایی، توجه بازار و مخاطبان را جلب کردند؛ اما مهم‌ترین نکته صحبت‌های زنجانی پیش‌بینی راه‌اندازی «داتسل» ـ پروژه اینترنت ماهوارهای ـ بود که گفته شد اینترنت ماهوارهای را دریافت و از طریق تاکسیها به صورت وایرلس در اختیار مردم قرار خواهد داد.
اتهامات کلان علیه بانک مرکزی
در بخشی از نشست خبری، زنجانی به‌طور مستقیم از محمدرضا فرزین نام برد و ادعا کرد رئیس بانک مرکزی با استفاده از گروه‌ها و کانال‌های تلگرامی و با بودجه‌ای حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان به شرکت انفورماتیک، بازار ارز و طلا را مدیریت میکند. او گفت دو بار با فرزین دیدار داشته و این مقام گفته است که «من کانال‌های تلگرامی درست کرده‌ام و به مردم القا می‌کنم دلار پایین می‌آید.» زنجانی اضافه کرد که بانک مرکزی با خلق پول و تشکیل تراستیها، نقدینگی زیادی تولید کرده و با بازارسازی‌های صورت‌گرفته، اکنون سعی در بازگرداندن این نقدینگی از طریق جمعآوری پول مردم از بازار طلا و ارز دارد. او همچنین مدعی شد که بیش از چهار میلیارد دلار توسط تیم فرزین در سه بانک خارجی خالی شده است؛ ادعایی که زنجانی گفت با مستنداتی قصد دارد به دیوان محاسبات، بازرسی کل کشور و قوه قضاییه ارائه دهد.
پاسخ نهادها و پوشش رسانه‌ای
تا زمان تنظیم این گزارش، بانک مرکزی واکنشی رسمی درباره اتهامات مطرح‌شده ارائه نکرده و حتی خبرهایی درباره شکایت رسمی نیز تکذیب شده است. با این حال رسانه‌های غیررسمی و پلتفرم‌های تلگرامی با عناوینی جنجالی خبر نشست را منتشر کردند و سپس رسانه‌های رسمی‌تر نیز بخش‌های مختلف ادعاها را بازتاب دادند. این شکل از انتشار و گسترش خبر نشان‌دهنده حساسیت بازارهای اقتصادی به هر گونه اظهارنظر درباره سیاست‌های پولی و ارزی است.
جزئیات پروژه‌های داتوان و داتسل: تاکسی، هواپیما و اینترنت ماهوارهای
زنجانی در نشست از برنامه توسعه‌ای گسترده‌ای در مجموعه داتوان گفت: نوسازی ناوگان تاکسیرانی با خرید ۴۵ هزار دستگاه تاکسی، نصب دوربین‌های نظارتی و ارایه سرویس از طریق اپ، کاهش ۱۵ درصدی قیمت تمام‌شده تاکسیها به دلیل حذف کمیسیون، امکان بیمه تکمیلی برای رانندگان و اختصاص درآمدی مشابه مالک خودرو برای رانندگان. او تاکید کرد که این رویکرد میتواند به ایجاد شفافیت در حمل‌ونقل شهری و افزایش امنیت مسافران کمک کند.
ورود به صنعت هوایی و چشم‌انداز ناوگان
نکته دیگر برنامه‌های زنجانی خرید هواپیما بود: او از تأسیس شرکت هواپیمایی «داتوان» خبر داد و گفت که هدف اولیه خرید ۳۲ فروند هواپیما بوده و تاکنون حدود ۱۰ تا ۱۱ فروند قطعی شده است و پنج فروند نیز آماده پرواز هستند. با وجود مشکلات لجستیکی، بسته شدن مسیرها و تأثیرات جنگی روی زیرساخت‌ها، زنجانی وعده داد که ناوگان هوایی به‌زودی عملیاتی میشود.
ایده اینترنت ماهوارهای و توزیع از طریق تاکسیها
از منظر فناوری و بازار دیجیتال، شاید جذاب‌ترین ادعای زنجانی راه‌اندازی «داتسل» برای دریافت اینترنت ماهوارهای و پخش وایرلس آن از طریق تاکسی‌های داتوان باشد. این طرح در صورت اجرا میتواند در حوزه فینتک، آی‌تی، ارتباطات و حتی بازار رمزارزها اثرگذار باشد؛ چرا که دسترسی پایدارتر و مستقل به اینترنت میتواند خدمات آنلاین، تراکنشهای دیجیتال و تجارت الکترونیک را در مناطق مختلف بهبود دهد. اما پیاده‌سازی پروژه اینترنت ماهوارهای نیازمند زیرساخت، مجوزهای بینالمللی و همکاری‌های فناورانه است و ریسک‌ها و هزینه‌های بالایی دارد.
واردات شمش طلا، اختلاف با نهادهای نظارتی و ادعای مقابله با فساد
زنجانی در موضوع واردات شمش طلا نیز توضیحات مفصلی ارائه کرد. او گفت مجموعه داتوان با هدف جمعآوری ریالهای بدون پشتوانه و جلوگیری از نوسان شدید دلار و طلا، شمش با عیار ۹۹۹ وارد کشور کرده است. به‌گفته وی، هدف این بوده تا مردم بتوانند به‌جای خرید سکههای ۹۰۰ عیار که به‌ادعای او کاهش کیفیت و دستکاری در عیار توسط بانک مرکزی را تجربه کرده‌اند، سکه یا طلای ۹۹۹ عیار را با قیمت نزدیک به قیمت جهانی خریداری کنند.
موانع قضایی و گمرکی
زنجانی ادعا کرد که برای واردات قانونی شمش طلا با موانع و مداخلات روبه‌رو شده‌اند؛ از بازداشت واردکننده برخی محموله‌ها تا دریافت وثیقه‌های سنگین و مداخلات تعزیراتی. همچنین پس از رویدادها، گمرک اعلام کرد واردات طلا بیش از یک کیلوگرم به مجوز بانک مرکزی نیاز دارد؛ مساله‌ای که نشان می‌دهد سیاست‌های تجارت خارجی و مقررات مرتبط با طلا در شرایط حساس بازار به‌سرعت تغییر می‌کنند و میتوانند پروژه‌های تجاری را دچار ریسک کنند.
رمزارزها، استیبل‌کوین و امانت‌داری اموال توسط بانک مرکزی
از جنبه فناوری مالی و بلاکچین، زنجانی به پرونده رمزارزهای خود نیز اشاره کرد و عنوان داشت که رمزارزهایی که به عنوان دارایی در پرونده‌اش وجود دارد در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته‌اند اما بانک مرکزی صرفاً «امانت‌دار» است و نه تصمیم‌گیرنده نهایی. او با اشاره به استیبل‌کوین‌ها گفت این دارایی‌ها ربطی به سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی ندارد و نحوه برخورد و اعلام نظر متغیر نهادهای حاکمیتی، بر تردید بازار رمزارزی می‌افزاید.
پیامدهای بازار: دلار، طلا و فضای سرمایهگذاری
ادعاهای زنجانی اگرچه نیازمند بررسی و تایید از سوی نهادهای رسمی است، اما حتی شنیده‌شدن چنین اظهاراتی میتواند بر تصمیم‌گیری فعالان بازار اثرگذار باشد. برخی پیامدهای احتمالی عبارت‌اند از:
- افزایش نوسان قیمت دلار و طلا در کوتاه‌مدت به سبب ایجاد ابهام نسبت به سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی.
- اثر روانی بر سرمایهگذاران خرد و حرفه‌ای که میتواند جریان سرمایه به دارایی‌های امن‌تر را تشدید کند.
- تشدید فشار بر بازار طلا در صورت اجرایی‌شدن طرح‌هایی مانند واردات شمش به نرخ نزدیک به جهانی و احتمال رقابت قیمتی با سکههای داخلی.
- تاثیر بر اعتماد عمومی به نهادهای پولی و مالی و در نتیجه کاهش اثربخشی سیاست‌های کنترلی در کوتاه‌مدت.
تحلیل حقوقی و قضایی: ادعاها در برابر پرونده‌های موجود
زنجانی بارها به سابقه قضایی خود و حکم‌های صادره اشاره کرده و مدعی است که بانک مرکزی صرفاً امانت‌دار اموال ضبط‌شده از سوی قوه قضاییه بوده و در پرونده او هیچ‌گاه واجد نقش طلبکاری نبوده است. او افزود که مطابق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری آماده است مستندات و مدارک را به قاضی ارائه کند و در صورت صحت ادعاها تبرئه شود یا در غیر این صورت پذیرای حکم خواهد بود. این اظهارات مساله مهمی را پیش چشم می‌گذارد: تلاقی حقوق کیفری، پرونده‌های مالی بینالمللی و نقش نهادهای پولی در مدیریت اموال توقیفی.
پیام به سرمایهگذاران: فرصت‌ها و ریسک‌ها
از منظر سرمایهگذاری، سخنان زنجانی یک پیام دوگانه دارد: از یک سو وعده سرمایهگذاری ۲۰ تا ۵۰ میلیارد دلاری و برنامه‌های توسعه‌ای در حوزه حمل‌ونقل و زیرساخت میتواند نقطه امیدی برای ایجاد ظرفیت‌های جدید در اقتصاد باشد؛ از سوی دیگر، ابهامات قانونی، تداخل نهادهای نظارتی و احتمال اقدامات تلافی‌جویانه میتواند ریسک عملیاتی و حقوقی بالایی ایجاد کند. سرمایهگذاران خرد و حرفه‌ای باید توجه کنند که ورود به بازارهایی که الزامات مقرراتی آسان‌گیر ندارند نیازمند بررسی دقیق‌تر ریسک قانونی، ارزی و اعتباری است.
چه پرسش‌هایی پیش روی اقتصاددانان و سیاست‌گذاران است؟
ادعاهای مطرح‌شده سوالات متعددی درباره شفافیت در بانکداری مرکزی، نحوه رسیدگی به اموال توقیفی، تعاملات میان نهادهای قضایی و پولی، و نقش رسانه‌ها در ایجاد انتظارات بازار برمی‌انگیزد. از جمله:
- در شرایط کنونی چه مکانیسم‌هایی برای تضمین شفافیت در نحوه مدیریت اموال توقیفی وجود دارد؟
- آیا تخصیص بودجه به فعالیت‌های اطلاع‌رسانی و رسانه‌ای از سوی نهاد پولی در چارچوب قوانین جاری قرار دارد؟
- در صورت اثبات ادعاهای تراستی و خالیشدن ذخایر ارزی، مسیر‌های حقوقی و مالی برای بازگرداندن منابع به مردم چیست؟
نتیجه‌گیری: نگاه واقع‌بینانه به ادعاها و نیاز به بررسی مستقل
اظهارات بابک زنجانی بار دیگر اهمیت شفافیت، نظارت و پاسخگویی در حوزه سیاست‌های پولی و مدیریت بازارهای مالی را یادآوری کرد. در حالی که ادعاهای مطرح‌شده بسیار سنگین و اثرگذار بر انتظارات بازار هستند، ضروری است که مرجع‌های ذی‌صلاح این ادعاها را به‌طور مستند بررسی کنند. رسانه‌ها و تحلیلگران اقتصادی باید با تکیه بر اسناد قابل استناد، نظرات متخصصان پولی و حقوقی و گزارشهای رسمی، فضای گفت‌وگو را به سمتی هدایت کنند که منافع عمومی و ثبات بازار محفوظ بماند.
پیشنهاد برای ناظران بازار و سیاست‌گذاران
پیشنهاد میشود دستگاه‌های نظارتی شامل بانک مرکزی، دیوان محاسبات، بازرسی کل کشور و قوه قضاییه هر چه سریع‌تر به‌صورت شفاف در خصوص موارد مطرح‌شده اظهار نظر کنند و اسناد مربوط را منتشر نمایند تا از ایجاد ابهام و تشویش در بازار جلوگیری شود. برای بازار سرمایه و فعالان حوزه رمزارز نیز تحلیل دقیق و محافظه‌کارانه نسبت به اخبار، اتخاذ استراتژیهای پوششی ریسک و تنوع‌بخشی در سرمایه‌گذاری‌ها ضروری است.
سخن پایانی
نشست خبری بابک زنجانی مجموعهای از ادعاهای سیاسی-اقتصادی و رونمایی از پروژه‌های فناورانه و حملونقلی را در یک قاب قرار داد. فارغ از حقیقت یا اثبات این ادعاها، پیام مهم برای جامعه اقتصادی و سرمایهگذاران این است که شفافیت و پاسخگویی نهادهای تصمیم‌گیر بیش از پیش به ثبات بازار کمک میکند و هر گونه ابهام در این حوزه میتواند موجب نوسان و کاهش اعتماد عمومی شود. بازار ارز، طلا، بورس و رمزارزها حساس‌تر از گذشته هستند و هر خبری میتواند موجی از تصمیمهای هیجانی ایجاد کند؛ بنابراین نیاز است که واقعیت‌ها بیرون از هیاهو و با مدارک ارائه شوند.
.avif)
نظرات