10 دقیقه
سوئیفت با کانسنسیس برای ساخت سامانه تسویه مبتنی بر بلاکچین همکاری می‌کند
یک دفتر کل بلادرنگ جدید برای پرداخت‌های برونمرزی
سوئیفت، شبکه جهانی پیامرسانی میان‌بانکی، همکاری جدیدی را با توسعه‌دهنده زیرساخت‌های اتریوم، کانسنسیس، و بیش از 30 مؤسسه مالی اعلام کرده است تا پلتفرمی برای تسویه مبتنی بر بلاکچین طراحی کنند. هدف این ابتکار ایجاد یک زیرساخت امن است که امکان انجام پرداخت‌های برونمرزی بلادرنگ و تمام‌وقت (24/7) را فراهم کند، تعامل میان شبکهها را بهبود ببخشد و از داراییهای توکنیزهشده تحت چارچوبهای انطباقی نظارتی پشتیبانی کند. این پروژه در تلاش است تا محدودیت‌های عملیات سنتی پرداخت‌های بینالمللی را کاهش دهد و مزایایی چون شفافیت بهتر، کاهش خطاهای تطبیق و افزایش سرعت نهاییسازی تسویه را محقق سازد.
کانسنسیس رهبری توسعه نمونه اولیه را برعهده دارد
کانسنسیس مسئولیت شکل‌دهی نمونه مفهومی اولیه و ترسیم فازهای بعدی توسعه را بر عهده خواهد داشت. در برنامه اولیه، هدف ترکیب نقاط قوت پیامرسانی سوئیفت با یک دفتر کل توزیعشده است که بتواند تراکنش‌ها را در زمان واقعی میان بانک‌ها و سیستمهای پرداخت مشارکت‌کننده ثبت کند. کارهای مقدماتی عمدتاً بر طراحی معماری، ایجاد قابلیت همکاری با مسیرهای پرداخت موجود و نوظهور، و چارچوبهای انطباقی مورد نیاز بانک‌های مرکزی و تجاری متمرکز است. این شامل تعیین اینکه چه قسمت‌هایی از سیستم باید عمومی یا مجاز (permissioned) باشند، روش‌های حفظ حریم خصوصی داده‌ها، و سازوکارهای اعتبارسنجی و اجماع مناسب برای حجم تراکنشهای بالا می‌شود.
از نظر فنی، نمونه مفهومی اولیه احتمالاً مدل‌های مختلفی را برای اجماع و حریم خصوصی بررسی خواهد کرد؛ برای مثال استفاده از لایه‌های مقیاسپذیری لایه دو، رول‌آپ‌ها، یا زنجیره‌های جانبی که بتوانند تراکنشهای حجیم پیامرسانی را از بار سنگین تسویه جدا کنند. به علاوه، طراحی نیازمند تعریف استانداردهای مرجع برای نگهداری ارجاعات دارایی توکنیزهشده، مدیریت کیف‌های دیجیتال و نقش نگهبانان توکن (token custodians) خواهد بود. کانسنسیس به‌عنوان توسعه‌دهنده زیرساخت‌های مبتنی بر اکوسیستم اتریوم دسترسی به تجربه‌ای در استانداردهای توکن، اوراکل‌ها و ابزار توسعه مورد نیاز برای نمونه‌سازی سریع را فراهم می‌کند؛ اما تصمیم نهایی درباره انتخاب فناوری‌های خاص و پیاده‌سازی عملیاتی با مشارکت بانکی و نظارتی گرفته خواهد شد.
اهمیت این پروژه برای پرداخت‌های جهانی و توکنیزه‌سازی
ایجاد یک ستون فقرات تسویه مبتنی بر بلاکچین می‌تواند نحوه عملکرد بانکداری همکار (correspondent banking) و نقل و انتقالات برونمرزی را تغییر دهد. سوئیفت در حال حاضر در هسته پرداخت‌های بینالمللی قرار دارد: بیش از 11,500 مؤسسه در بیش از 200 کشور به شبکه آن برای پیامرسانی و ارسال اطلاعات تراکنشی تکیه می‌کنند. یک دفتر کل طراحی‌شده برای ثبت و تطبیق انتقالات توکنیزهشده در نزدیک به زمان واقعی، وعده کاهش چشمگیر خطاهای تطبیق، افزایش سرعتِ نهایی‌شدنِ تسویه و فراهم شدن ردیابی و شفافیت بهتر را در مورد توکن‌های نماینده ارز فیات، اوراق بهادار توکنیزهشده و حتی احتمالا واحدهای پول دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) می‌دهد.
برای نمونه، در سناریوی تجارت بین‌الملل، یک تأمین‌کننده در آسیا می‌تواند پرداخت را توکنیزه کند و دریافت‌کننده در اروپا با استفاده از همان دفتر کل مرجع، همزمان دریافت و تسویه را مشاهده و تأیید کند؛ این فرآیند باعث کاهش نیاز به گردش‌های پیام متعدد و زمان‌های انتظار طولانی بین حسابداری‌های همزمان می‌شود. همچنین، در بازارهای سرمایه، تسویه توکنیزه اوراق بهادار می‌تواند زمان گردش سرمایه را کوتاه‌تر کند و ریسک تسویه (settlement risk) را کاهش دهد. این مزایا در کنار توانایی ارائه شفافیت سوابق تراکنش برای حسابرسی و رگولاتورهایی که نیاز به ردگیری تراکنش‌ها دارند، چشم‌انداز جدیدی برای جریان‌های نقدی بینالمللی ترسیم می‌کند.
لایه پیامرسانی همچنان حیاتی است
سوئیفت همیشه بر این نکته تأکید کرده که ارزش اصلی آن در پیامرسانی است، نه انتقال مستقیم وجه. دفتر کل برنامه‌ریزی‌شده قرار است نقش ارتباطی این شبکه را به محیط دیجیتال گسترش دهد و در کنار دفترهای کل مشترک، وظایف پیامرسانی با توان عملیاتی بالا را که بلاک‌چین‌ها به‌تنهایی برایشان مناسب نیستند، مدیریت کند. در عمل، این می‌تواند به معنای آن باشد که لایه پیامرسانی سوئیفت تراکنش‌ها را هماهنگ و پیغام‌های تکمیلی را منتقل کند، در حالی که دفتر کل توزیعشده اطمینان از نهاییسازی تسویه، ارجاعات مربوط به نگهداری توکن‌ها و قابلیت تعامل میان شبکههای دارایی دیجیتال مختلف را فراهم نماید.
در سطح فنی، ترکیب پیامرسانی و دفتر کل نیازمند تطابق با استانداردهایی مانند ISO 20022 برای ساختاردهی پیام‌ها خواهد بود تا اطلاعات غنی‌تر (مانند مستندات تجاری، شناسه‌های تراکنش و داده‌های سازگار KYC) بتوانند به‌صورت منظم بین طرفین منتقل شوند. این رویکرد امکان خودکارسازی فرآیندهای تطبیق و تطبیق قوانین انطباقی (compliance) را افزایش می‌دهد و به کاهش خطاهای دستی و زمان‌های پردازشی کمک می‌کند. برای حفظ کارایی، سامانه باید گردش پیام را از عملیات سنگین محاسباتی تسویه جدا کند، به نحوی که هر بخش وظایف خود را با کارایی بالا انجام دهد.
زمینه: آزمایش‌های قبلی بلاکچین و تلاش‌های توکنیزه‌سازی
این اعلامیه در امتداد تلاش‌های پیشین سوئیفت در زمینه آزمایش‌های دفتر کل توزیعشده و توکنیزه‌سازی شکل گرفته است. برنامه‌های قبلی شامل ادغام جریان‌های سرمایه توکنیزه با سیستمهای فیات موجود در همکاری با UBS Asset Management و Chainlink به عنوان بخشی از پروژه گاردین سنگاپور بوده‌اند. در پاییز و پایان سال 2024، پایلوت‌هایی نیز اجرا شد که بررسی می‌کرد چگونه شبکه سوئیفت می‌تواند به بانک‌ها در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا اجازه دهد از طریق رابط‌های یکپارچه به چندین کلاس دارایی دیجیتال و ارز دسترسی پیدا کنند.
این تجربه‌های اولیه درس‌های مهمی در زمینه چگونگی مدیریت نقدینگی بین بازارها، هماهنگی استانداردهای پیامرسانی و نیاز به سازوکارهای حقوقی برای توکن‌های نمایش‌دهنده دارایی‌ها ارائه دادند. به‌عنوان مثال، یکی از موضوعات حیاتی که در آزمایش‌ها مورد توجه قرار گرفت، نحوه تعریف مالکیت حقوقی توکن در چارچوبهای قضایی مختلف و تأثیر آن بر فرایندهای تسویه و نگهداری بود. علاوه بر این، اتصال به اوراکل‌های قیمت و اطلاعات خارج از زنجیره (off-chain) و تضمین اطمینان از داده‌های ارائه‌شده به قراردادهای هوشمند نیز به‌عنوان مسائلی کلیدی برجسته شدند.
قابلیت همکاری، انطباق و انواع توکن‌ها
یکی از اهداف طراحی، قابلیت همکاری است: پلتفرم باید توانایی اتصال به مسیرهای پرداخت قدیمی، شبکههای توکن جدید و سیستمهای CBDC در حال توسعه را داشته باشد. سوئیفت اعلام کرده که پلتفرم از داراییهای توکنیزهشده پشتیبانی خواهد کرد، اما نوع دقیق توکن‌ها — چه سپرده‌های توکنیزه، اوراق بهادار توکنیزه یا CBDCها — در هماهنگی با بانک‌های مرکزی و بانک‌های تجاری تعیین خواهد شد تا از انطباق نظارتی و ایمنی عملیاتی مطمئن شوند.
در سطح فنی و حقوقی، این به معنای طراحی مکانیزم‌هایی برای:
• تعریف استانداردهای توکن و متادیتا که امکان تطبیق میان‌سیستمی را فراهم کند؛
• فراهم کردن کنترل‌های AML/KYC در لایه‌های مناسب پلتفرم تا تراکنشهای مشکوک شناسایی و مسدود شوند؛
• ایجاد روش‌های نگهداری و گزارش‌دهی برای نهادهای نظارتی و حسابرسی؛
• و تعریف رویکردهای حقوقی برای انتقال مالکیت که در حوزه‌های قضایی مختلف قابل اجرا باشد.
علاوه بر این، پشتیبانی از انواع مختلف توکن ممکن است نیازمند مدل‌های متنوعی از مدیریت کلیدها، سیاست‌های حریم خصوصی و سطوح دسترسی باشد. به‌طور مثال، توکن‌های CBDC ممکن است نیاز به سازوکارهای کنترلی شدیدتر و شفافیت بیشتر نسبت به توکن‌های خصوصی داشته باشند، در حالی که توکن‌های نماینده اوراق بهادار می‌توانند مقررات بازار سرمایه را درگیر کنند.
قدم‌های بعدی و نکاتی که باید دنبال کنید
پروژه در مرحله آغازین قرار دارد و کانسنسیس نمونه مفهومی اولیه را تحویل خواهد داد. سهام‌داران و ناظران بازار منتظر مشخصات فنی خواهند بود که شامل نحوه تضمین نهاییسازی تسویه (settlement finality)، سازوکارهای حفظ حریم خصوصی، راهکارهای مقیاسپذیری و مدل حکمرانی خواهد بود؛ این مدل حکمرانی تعیین می‌کند چگونه مؤسسات متعدد می‌توانند به دفتر کل مشترک دسترسی داشته و آن را اداره کنند.
موارد کلیدی که باید رصد شوند عبارتند از:
• معیارهای نهاییسازی: آیا تسویه به صورت قطعی و غیرقابل بازگشت انجام می‌شود؟ چگونه اختلافات رفع خواهد شد؟
• حفاظت از حریم خصوصی: چه داده‌هایی در زنجیره ثبت می‌شوند و چه اطلاعاتی خارج از زنجیره نگهداری می‌گردد تا محرمانگی مشتری حفظ شود؟
• قابلیت مقیاسپذیری و کارایی: پلتفرم چگونه بار تراکنشی بالا را مدیریت خواهد کرد بدون اینکه سرعت پیامرسانی یا هزینه‌ها افزایش یابد؟
• مدل حکمرانی و مقررات: چه سازوکاری برای تصمیم‌گیری، پذیرش اعضا و پاسخ به حوادث امنیتی و عملیاتی در نظر گرفته شده است؟
اگر این پروژه موفق شود، پلتفرم می‌تواند به ستون فقرات جدیدی برای مالیه سنتی تبدیل شود و به مؤسسات کمک کند تا داراییهای دیجیتال و تراکنشهای برونمرزی را سریع‌تر و به‌صورت 24/7 تسویه کنند. این تحول می‌تواند منجر به بهبود مدیریت نقدینگی، کاهش هزینه‌های نگهداری سرمایه و ایجاد فرصت‌های نوآورانه برای محصولات مالی مبتنی بر توکن شود.
در عین حال، چالش‌هایی مانند همگرایی قوانین بینالمللی، نیاز به زیرساخت‌های قانونی برای مالکیت دیجیتال، هزینه‌های یکپارچه‌سازی سیستمهای قدیمی، و مواجهه با ریسک‌های امنیتی پیچیده نیز باید مدیریت شوند. پیاده‌سازی موفق نیازمند همکاری نزدیک میان بخش خصوصی، بانک‌های مرکزی و نهادهای رگولاتوری است تا استانداردها، پروتکل‌ها و چارچوبهای نظارتی مورد نیاز تعیین و اجرا شوند.
به طور خلاصه، همکاری سوئیفت و کانسنسیس گامی مهم در جهت حرکت زیرساخت‌های مالی سنتی به سمت یک معماریی دیجیتال، توکنیزه و قابل تعامل است. با ترکیب سلطه پیامرسانی سوئیفت و قابلیت‌های دفتر کل توزیعشده، صنعت بیش از پیش به تحقق تسویه‌های برونمرزی بلادرنگ، سازگار و تحت نظارت نزدیک نزدیک می‌شود؛ امری که در بلندمدت می‌تواند ساختار تعاملات بینالمللی مالی را بازتعریف کند و ظرفیت‌های جدیدی برای نوآوری در محصولات و خدمات مالی فراهم آورد.
نکات تکمیلی و پیامدهای راهبردی
علاوه بر جنبه‌های فنی، این پروژه پیامدهای راهبردی مهمی نیز دارد: بانک‌ها و مؤسسات مالی ممکن است نیاز به بازآموزی فرایندهای داخلی خود، تجدیدنظر در سیاست‌های مدیریت ریسک و سرمایه و توسعه همکاری‌های بین‌بخشی با شرکت‌های فناوری داشته باشند. از سوی دیگر، بازیگران بازار سرمایه و ارائه‌دهندگان زیرساخت‌های نگهداری دارایی دیجیتال فرصت دارند تا خدمات جدیدی مثل تسویه آنی اوراق، مدیریت ریسک مقطعی و ارائه نقدینگی میان‌مرزی را طراحی کنند. در نهایت، موفقیت این نوع پروژه‌ها می‌تواند استانداردهای بینالمللی جدیدی برای تبادل داده‌های مالی و مدیریت داراییهای دیجیتال ایجاد کند که به نفع شفافیت بازارها و کارایی سیستمهای پرداخت بینالمللی خواهد بود.
منبع: cointelegraph
ارسال نظر