بایننس: بررسی موردی و جبران خسارت برای کاربران متأثر

بایننس وعده جبران خسارت موردی پس از نوسانات شدید

بایننس اعلام کرده که برای برخی کاربران که در جریان نوسانات شدید شب جمعه متحمل زیان شده‌اند، اقدام به جبران خسارت خواهد کرد. این نوسانات باعث کاهش عملکرد پلتفرم و وقوع مجموعه‌ای از دیپگ‌های سریع توکن‌ها شد که به تعدادی از حساب‌ها و موقعیت‌های تامین شده خسارت زد. مدیران ارشد شرکت، از جمله مدیرعامل ریچارد تنگ و یکی از بنیان‌گذاران و مدیر پشتیبانی مشتری، یی هه، به‌طور عمومی بابت این رویداد عذرخواهی کردند و از مشتریان متأثر خواستند برای بررسی موردی با تیم پشتیبانی تماس بگیرند.

کدام بازارها و توکن‌ها مورد بازبینی قرار دارند؟

بایننس اعلام کرده تمرکز بررسی‌ها روی سه توکن است که دیپگ (انحراف از قیمت مرجع) قابل‌توجهی را تجربه کردند: استیبل‌کوین الگوریتمی Ethena با نماد USDe، توکن استیکینگ لیکوئید سولانا که توسط بایننس صادر شده با نماد BNSOL، و توکن استیکینگ لیکوئید Wrapped Beacon با نماد WBETH. استیبل‌کوین USDe که هدف آن حفظ قیمت ۱ دلار است، در طول حادثه به کمتر از ۰.۶۶ دلار سقوط کرد. صرافی بازه زمانیِ دیپگ را بین 2025-10-10 21:36 و 22:16 (UTC) شناسایی کرده است و این پنجره زمانی مبنای ارزیابی خسارت‌ها خواهد بود.

اهلیت و مکانیسم جبران

در اطلاعیه پیگیری بایننس ذکر شده است که جبران خسارت شامل کاربران محصولات Futures، Margin و Loan می‌شود که در بازه زمانی مشخص از USDe، BNSOL یا WBETH به‌عنوان وثیقه استفاده کرده‌اند و تحت تأثیر دیپگ قرار گرفته‌اند. روش محاسبه به این صورت است که اختلاف بین قیمت بازار در زمان 2025-10-11 00:00 (UTC) و قیمت لیکوئید یا تصفیه هر کاربر محاسبه و جبران خواهد شد. بایننس تأکید کرده که زیان‌هایی که ناشی از نوسانات عادی بازار یا سودهای تحقق‌نیافته (unrealized profits) باشند، واجد شرایط جبران نیستند. همچنین توضیح داده شده که معاملات قانونی و خرید دارایی‌ها به قیمت پایین در دورهٔ دیپگ که به‌صورت مشروع انجام شده‌اند، بازپس گرفته نخواهند شد.

واکنش مدیران: عذرخواهی و اقدامات بعدی

یی هه در پستی در شبکه X (توئیتر سابق) پذیرش فشار سیستمی ناشی از حرکات بازار و افزایش ناگهانی فعالیت کاربران را اعلام کرد و نوشت: «اگر متحمل زیان‌هایی شده‌اید که قابل نسبت دادن به عملکرد بایننس است، لطفاً با خدمات مشتریان ما تماس بگیرید تا مورد شما ثبت شود.» او اضافه کرد که هر حساب به‌صورت جداگانه بررسی خواهد شد و تأکید کرد: «هرگاه کوتاهی کرده‌ایم، مسئولیت می‌پذیریم — هیچ بهانه یا توجیهی وجود ندارد.»

ریچارد تنگ، مدیرعامل بایننس، نیز در پیام دیگری در X عذرخواهی کرد: «از صمیم قلب از همه کسانی که تحت تأثیر قرار گرفتند معذرت می‌خواهم. ما تلاش نمی‌کنیم بهانه بتراشیم — به دقت گوش می‌دهیم، از این اتفاق درس می‌گیریم و متعهد به بهبود هستیم.» بایننس بعداً روشن کرد که کاربرانی که به‌طور مشروع دارایی‌های دیپگ‌شده را در قیمت‌های پایین خریداری کرده‌اند، این موقعیت‌ها پس گرفته نخواهند شد. همچنین اشاره شد که کاربران سرویس‌های مدیریت ثروت (wealth management) که پکیج‌های دارایی بسته‌شده‌ای داشتند و تحت تأثیر قرار گرفته‌اند، به صورت تدریجی و با جزئیات بررسی و تسویه خواهند شد.

تأثیر بازار: لیکوئیدیشن‌ها و افت قیمت BNB

این حادثه در جریان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای لیکوئیدیشن در تاریخ کریپتو رخ داد. در ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۱.۶ میلیون معامله‌گر لیکوئید شدند و تقریباً ۲۰ میلیارد دلار از پوزیشن‌های باز بازار پاکسازی شد، بنا بر آمار موجود از Coinglass. در این بازه زمانی، تنها بایننس حدود ۱.۴ میلیارد دلار لیکوئیدیشن پوزیشن‌های لانگ و ۹۸۱.۶ میلیون دلار لیکوئیدیشن پوزیشن‌های شورت ثبت کرد. جالب توجه است که ترکیب لیکوئیدیشن‌های بایننس نشان داد تقریباً ۵۹٪ از لیکوئیدیشن‌ها مربوط به پوزیشن‌های لانگ بوده که نسبت به دیگر صرافی‌ها که در آن‌ها معمولاً بیش از ۸۵٪ لیکوئیدیشن‌ها لانگ است، عدد بسیار پایین‌تری است؛ این تفاوت می‌تواند نشان‌دهنده ساختار مشتریان، اهرم‌های استفاده‌شده و یا نحوه مدیریت ریسک در بازار بایننس باشد.

توکن بومی بایننس، BNB، در بازه ۲۴ ساعته در پی گسترش فشار بازار بر دارایی‌های کریپتویی، تقریباً بین ۹ تا ۱۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کرد. اخیراً BNB از XRP پیشی گرفته و به عنوان سومین ارز دیجیتال غیراستیبل بر اساس مارکت کپ شناخته شده است؛ این جابه‌جایی باعث شد هر حرکت قیمتی که اکوسیستم بایننس را تحت تأثیر قرار دهد، توجهات بیشتری را به خود جلب کند.

واکنش صنعت و درخواست‌ها برای نظارت بیشتر

مقیاس لیکوئیدیشن‌ها موجب شد که رهبران صنعت و رقبا خواستار تشدید نظارت‌های رگولاتوری شوند. کریس مارزالک، مدیرعامل Crypto.com، در پستی در X از نهادهای نظارتی خواست که صرافی‌هایی را که بزرگ‌ترین حجم لیکوئیدیشن را داشته‌اند بررسی کنند و روی رویه‌های بازار به لحاظ عدالت و شفافیت بررسی بیشتری انجام دهند. او نوشت: «۲۰ میلیارد دلار لیکوئیدیشن؛ بسیاری از کاربران متحمل خسارت شدند. وظیفه نهادهای نظارتی حفاظت از مصرف‌کنندگان و اطمینان از یکپارچگی بازار است.» این نوع درخواست‌ها نشان‌دهنده فشار عمومی برای افزایش شفافیت، گزارش‌دهی بهتر و استانداردسازی رویه‌های مدیریت ریسک در بازارهای رمزارزی است.

کارهایی که کاربران متأثر باید اکنون انجام دهند

معامله‌گران متأثر باید فورا اقداماتی را انجام دهند تا احتمال رسیدگی سریعتر و دقیق‌تر فراهم شود: ابتدا با پشتیبانی بایننس تماس گرفته و درخواست ثبت پرونده جبران خسارت را ثبت کنند؛ سپس زمان‌های تراکنش (timestamps)، شناسه‌های معامله (trade IDs)، و اسکرین‌شات‌هایی که نشان‌دهنده موجودی‌ها، قیمت‌ها و رویدادهای لیکوئیدیشن هستند را نگهداری کنند؛ همچنین باید موقعیت‌های وثیقه‌ای که شامل USDe، BNSOL و WBETH بوده‌اند را بازبینی و مستند کنند. از آنجا که بایننس هر پرونده را به‌صورت موردی بررسی خواهد کرد، مدارک کامل و سازمان‌یافته می‌تواند روند بررسی را تسریع کند و احتمال دریافت جبران مناسب را افزایش دهد. در پیگیری‌ها باید به دقت تفاوت بین زیان ناشی از دیپگ و زیان‌های ناشی از تغییرات معمول بازار مشخص شود تا اهلیت اثبات گردد.

زمینه و درس‌های کلیدی برای معامله‌گران کریپتو

این رویداد بار دیگر خطرات ذاتی بازارهای رمزارزی را یادآوری می‌کند: ریسک‌های طرف مقابل و عملکرد پلتفرم‌ها، معاملات وثیقه‌ای (collateralized trading)، و ریسک‌های الگوریتمی یا طراحی در محصولات توکنیزه‌شده مانند مشتقات استیکینگ لیکوئید و استیبل‌کوین‌های الگوریتمی. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران باید اقدامات مدیریت ریسک را در اولویت قرار دهند که شامل تعیین حجم مناسب پوزیشن‌ها (position sizing)، استفاده از وثیقه متنوع، و آگاهی از نحوه عملکرد فیدهای اوراکل (oracle feeds)، وضعیت نقدینگی (liquidity stress)، و مکانیزم‌های اتوماتیک لیکوئیدیشن در صرافی‌ها می‌شود.

وعده بایننس برای جبران خسارات مشخص مرتبط با وثیقه، گامی مهم در جهت پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری صرافی‌ها است. با این حال، از منظر کلی بازار، این لرزهٔ بازار نشان داد که معامله‌گران باید در مواجهه با محصولات پیچیده، نوظهور یا دارای طراحی الگوریتمی ویژه محتاط باشند. همچنین برای نهادهای نظارتی یک هشدار محسوب می‌شود تا در مورد اقدامات حفاظتی اضافی، الزامات گزارش‌دهی و شفافیت بیشتر در مورد مکانیسم‌های مدیریت ریسک پلتفرم‌ها تفکر کنند تا از سلامت بازار و حمایت از سرمایه‌گذاران خرد اطمینان حاصل شود.

در حال حاضر، کاربران بایننس که در پنجره زمانی دیپگ آسیب دیده‌اند باید مطابق دستورالعمل صرافی، موارد خود را در پشتیبانی ثبت کنند و کلیه سوابق معاملاتی مرتبط را نگهداری نمایند تا در طول فرآیند بررسی موردی شرکت، امکان اثبات دقیق‌تر خسارت و احراز شرایط فراهم باشد. هم‌زمان، پیگیری اخبار رسمی بایننس، اطلاعیه‌های کوینگلاس و سایر منابع آماری معتبر می‌تواند به درک بهتر ابعاد فنی و اقتصادی این رخداد کمک کند.

نکات عملی برای معامله‌گران: استفاده از حد ضررهای محافظتی (stop-loss)، بازنگری دوره‌ای سیاست وثیقه و اهرم، آگاهی نسبت به ساختار فنی محصولات استیبل‌کوین و استیکینگ لیکوئید، و متنوع‌سازی استراتژی‌های مدیریت ریسک از جمله اقدامات ترجیحی است. علاوه بر این، در زمان بروز فشار نقدینگی یا اختلالات اوراکل، صرافی‌ها ممکن است تاخیر در به‌روزرسانی قیمت‌ها یا رفتار غیرعادی در سیستم‌های خود تجربه کنند؛ معامله‌گران باید برای این موارد آمادگی فنی و اطلاعاتی داشته باشند.

در نهایت، این حادثه بار دیگر اهمیت شفافیت، حسابرسی مستقل و بهبود مکانیسم‌های نظارتی در حوزه دارایی‌های دیجیتال را برجسته می‌سازد. از منظر اکوسیستم، توسعه استانداردهای بهتر برای مدیریت ریسک، افشاسازی محصولات پیچیده، و تعیین چارچوب‌های پاسخگویی برای صرافی‌ها می‌تواند به کاهش احتمال تکرار چنین رویدادهایی کمک کند.