استیبل کوین ها؛ اولویت استراتژیک در نظام پرداخت جهانی

رئیس پیشین بانک جهانی: استیبل‌کوین‌ها یک اولویت استراتژیک‌اند

دیوید مَلپَس، رئیس پیشین بانک جهانی، در نشست ACI’s Payments Unleashed در تاریخ 22 اکتبر به رهبران صنعت اعلام کرد که استیبل‌کوین‌ها در حال بازتعریف نحوه انجام پرداخت‌ها و تجارت فرامرزی هستند. او استدلال کرد که ایالات متحده باید چارچوب نظارتی روشن و مساعد برای نوآوری در حوزه کریپتو ایجاد کند تا جایگاه دلار را حفظ کرده و رشد فین‌تک را پشتیبانی نماید. مَلپَس تأکید کرد که در غیاب سیاست قوی ایالات متحده، اروپا و چین می‌توانند سهم بازار خدمات پرداخت دیجیتال و استیبل‌کوین‌ها را از آن خود کنند. این سخنان در بستر رقابت جهانی برای رهبری تکنولوژی‌های پرداخت دیجیتال و طراحی مقررات مالی بیان شد و نشان‌دهنده احساس فوریت در میان سیاست‌گذاران و فعالان بازار است.

چرا استیبل‌کوین‌ها در سطح جهانی اهمیت دارند

استیبل‌کوین‌ها می‌توانند هزینه‌های تراکنش را کاهش دهند، تسویه‌ حساب نزدیک به لحظه را ممکن سازند و دسترسی مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها به پرداخت‌های دیجیتال را در سطح جهانی گسترش دهند. این توکن‌ها که معمولاً به ارزهای فیات یا سبدی از دارایی‌ها متصل هستند، به‌طور فزاینده‌ای در حواله‌های فرامرزی، فعالیت‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و تجارت مبتنی بر زنجیره (on-chain commerce) به کار می‌روند. از منظر عملیاتی، استیبل‌کوین‌های با پشتوانه ارزهای دولتی یا دارایی‌های کم‌ریسک مانند سپرده‌های بانکی و اوراق قرضه کوتاه‌مدت، امکان نقدشوندگی سریع و سازوکارهای بازخرید را فراهم می‌کنند که برای پذیرش گسترده ضروری است. در مقابل، مدل‌های الگوریتمیک یا بدون شفافیت در ذخایر می‌توانند آسیب‌پذیری‌هایی ایجاد کنند که به فرار سرمایه و از بین رفتن اعتماد منجر شود. زمانی که صادرکنندگان استیبل‌کوین، رویه‌های شفاف ذخیره‌سازی، حسابرسی مستقل، و مکانیزم‌های بازخرید واضح داشته باشند و در چارچوب‌های نظارتی قرار بگیرند، این ابزارها می‌توانند اصطکاک‌های تجاری بین‌المللی را کاهش داده و بازارهای کمتر خدمت‌رسانی‌شده را بهتر به نظام مالی جهانی متصل کنند. همچنین استیبل‌کوین‌ها می‌توانند نقش تسهیل‌کننده‌ای برای تجارت الکترونیک بین‌المللی، میکروپیداخت‌ها، و تسویه بین‌نهادی بازی کنند؛ به‌ویژه در مناطقی که سیستم مالی سنتی کند یا پرهزینه است.

نظم‌بخشی و اعتماد؛ زیربنای پذیرش

ملپس تأکید کرد که اعتماد به صادرکنندگان استیبل‌کوین یک شرط حیاتی برای گسترش مسئولانه آنهاست. قواعد روشن در مورد ذخایر پشتیبان، حسابرسی‌های مستقل، حفاظت از مصرف‌کننده و رعایت مقررات ضدپول‌شویی (AML/CTF) تعیین‌کننده این خواهند بود که آیا استیبل‌کوین‌ها می‌توانند به مقیاسی پایدار و ایمن رشد کنند یا خیر. از جنبه فنی و حقوقی، مقررات باید مشخص کند چه نوع دارایی‌هایی مجاز به نقش ذخیره خواهند بود (نقد، سپرده‌های بانکی، اوراق قرضه دولتی یا سبدی از دارایی‌ها)، فرکانس و دامنه افشای اطلاعات، و قواعد مربوط به قاب‌بندی حقوق دارندگان توکن در شرایط تنش بازار. تعادل میان تشویق نوآوری (برای حفظ مزیت رقابتی و رشد فین‌تک) و اعمال الزامات احتیاطی (برای حفظ ثبات مالی و حمایت از مصرف‌کننده) یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌گذاری است. علاوه بر این، سازوکارهای حقوقی برای بازخرید توکن، محدودیت‌های سرمایه‌ای برای صادرکنندگان و امکانات نظارت بر نقدینگی و مدیریت دارایی‌ها از جمله ابزارهایی هستند که می‌توانند ریسک‌های سیستماتیک را کاهش دهند. در نهایت اعتماد بازار نه تنها به مقررات بستگی دارد، بلکه به شفافیت عملیاتی، کیفیت ساختار شرکتی صادرکنندگان و قابلیت ردیابی جریان‌های دارایی نیز وابسته است.

دسترسی فدرال رزرو به ریل‌های پرداخت: تغییری بالقوه در قواعد بازی

ملپس از پیشنهاد کریستوفر والِر، عضو هیئت‌مدیره فدرال رزرو، برای دسترسی محدود شرکت‌های دارای مجوز استیبل‌کوین و فین‌تک‌ها به «ریل‌های پرداخت» فدرال رزرو تحت عنوان حساب‌های اصلی جمع‌وجور («skinny master accounts») استقبال کرد. ایده دسترسی مستقیم یا محدود به زیرساخت‌های پرداخت مرکزی می‌تواند وابستگی به بانک‌های هماهنگ‌کننده (correspondent banks) را کاهش دهد، نقدینگی و کارایی تسویه را بهبود دهد و روند رهبری ایالات متحده در پرداخت‌های دیجیتال را تسریع کند. از منظر فنی، چنین مدلی نیازمند سازوکارهای نظارتی قوی، شرایط ورود شفاف، معیارهای کفایت سرمایه و پروتکل‌های عملیاتی برای مدیریت نقدینگی و ریسک تسویه خواهد بود. مزایای بالقوه شامل کاهش هزینه‌های شبکه، بهبود زمان تسویه و امکان تقویت قابلیت‌های میان‌زنجیره‌ای (cross-chain) و میان‌عملیاتی (interoperability) برای تراکنش‌های برون‌مرزی است. با این حال، ریسک‌های مرتبط مانند مخاطرات عملیاتی، تمرکز بیش از حد در ریل مرکزی، و نیاز به مکانیزم‌های حفاظتی در برابر سوء استفاده و ریسک اعتباری نیز باید مدیریت شوند تا ثبات مالی در سطح کلان حفظ گردد.

رقابت از سوی اروپا و چین

به گفته مَلپَس، اروپا و چین برنامه‌های مرتبط با استیبل‌کوین و ارزهای دیجیتال را شتاب داده‌اند؛ از جمله بررسی و توسعه CBDCها (ارز دیجیتال بانک مرکزی) و چارچوب‌های نظارتی حمایتی مانند مقررات اتحادیه اروپا (از قبیل MiCA) که قصد دارند فضای قانونی واضحی برای صادرکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات رمزنگاری فراهم کنند. این حرکت‌ها، همراه با سرمایه‌گذاری‌های دولتی و توسعه فناوری، می‌تواند به ایجاد اکوسیستم‌های پرداخت دیجیتالِ رقابتی منجر شود که سهم بازار جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برای ایالات متحده، این یک انتخاب استراتژیک است: آیا باید اکوسیستم نوآوری را تقویت کند تا قدرت خرید دلار و نقش آن در تجارت جهانی حفظ شود، یا با تأخیر در تدوین مقررات و موانع غیرضروری، میدان را به رقبای بین‌المللی واگذار نماید؟ تصمیمات سیاستی در این حوزه نه تنها پیامدهای اقتصادی دارند، بلکه پیامدهای ژئوپلیتیکی و نفوذ بین‌المللی را نیز در پی خواهند داشت. در مقابل، مدل چین که ترکیبی از CBDC دولتی (یوآن دیجیتال) و پشتیبانی از زیرساخت‌های محلی است، و مدل اروپا که بر تنظیم بازار و حفاظت از مصرف‌کننده تمرکز دارد، هر یک مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند؛ بنابراین ایالات متحده باید گزینه‌ای را انتخاب کند که ضمن حفظ نوآوری، ثبات و شفافیت لازم را نیز تأمین کند.

پیامدهای سیاستی و جمع‌بندی

از دیدگاه مَلپَس، مسیر مشخص است: تصویب مقررات مبتنی بر ثبات و شفافیت برای رمزارزها، فراهم کردن دسترسی مسئولانه به زیرساخت‌های بانک مرکزی برای بازیگران مجاز، و ترویج استانداردهای شفاف ذخیره برای صادرکنندگان استیبل‌کوین. چنین رویکردی می‌تواند هم نوآوری در فین‌تک را تقویت کند و هم ریسک‌های سیستمیک را مدیریت نماید. افزون بر این، ترکیب ابزارهای نظارتی نظیر الزامات ذخیره، گزارش‌دهی منظم، تست‌های استرس، و مکانیسم‌های محافظتی برای کاربران نهایی، می‌تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد و امکان همگرایی بین مقررات ملی و استانداردهای بین‌المللی را فراهم سازد. مباحث مطرح‌شده توسط مَلپَس نشان‌دهنده یک بحث گسترده‌تر درباره رهبری پولی، ثبات مالی و نقش دارایی‌های دیجیتال در اقتصاد جهانی است؛ بحثی که بازیگران دولتی و خصوصی باید در آن مشارکت فعال داشته باشند تا چارچوبی متوازن و گسترده پدید آید. مَلپَس که در سال 2019 پس از نامزدی از سوی رئیس‌جمهور پیشین دونالد ترامپ به ریاست بانک جهانی رسید، همچنان صدای برجسته‌ای در مباحث مالی بین‌المللی و سیاست‌های ایالات متحده است و نظرات او منعکس‌کننده تلاقی منافع اقتصادی، امنیتی و تکنولوژیک در عصر دیجیتال است.