سهام داران خاور بخوانند: تحلیل بنیادی خاور

شرکت ایران خودرو دیزل که فعالیت آن در زمینه تولید و فروش انواع خودروهای نیمه‌سنگین و سنگین است، اولین بار در سال 1373 با نام نماد خاور در بورس عرضه شد؛ در این مقاله به تحلیل بنیادی نماد خاور پرداختیم.

شرکت ایران خودرو دیزل در سال 1338 تاسیس و سال 1373 با نام نماد خاور در بورس اوراق بهادار فعالیت خود را آغاز کرد. موضوع فعالیت این شرکت عمدتا تولید و فروش انواع خودروهای نیمه‌سنگین و سنگین مانند مینی‌بوس، خودرو سواری، ون و اتوبوس است. اما در پاسخ با این سوال که این سهام ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا خیر، باید به بررسی تحلیل بنیادی نماد خاور بپردازیم. در این تحلیل ارزش واقعی سهام مورد مطالعه قرار می‌گیرد و اگر قیمت فعلی سهام از ارزش ذاتی آن پایین‌تر باشد، می‌توان پیش‌بینی کرد که سهام ارزش سرمایه‌گذاری دارد و در آینده با رشد همراه خواهد بود.

در ادامه به معرفی شرکت ایران خودرو دیزل، سهامداران عمده، دارایی‌های تحت تملک، میزان سودآوری و پتانسیل رشد سهام خاور می‌پردازیم.

شرکت ایران خودرو دیزل

شرکت ایران خودرو دیزل در سال 1338 با نام گروه صنعتی خاور فعالیت خود را با مونتاژ یک کامیون در روز آغاز کرد اما پس از مدت کوتاهی خطوط تولید مونتاژ خود را توسعه داد و در سال 1377 خطوط تولید اتوبوس و مینی بوس را با خطوط قبلی خود ادغام کرد و شرکت جدید ایران خودرو دیزل ایجاد شد. این شرکت در‌حال‌حاضر در زمینه تولید وسایل نقلیه تجاری و سنگین مانند کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس و ون فعالیت می‌کند. شرکت ایران خودرو دیزل تقریبا 80 درصد اتوبوس و 70 درصد سهم بازار محلی ایران را دراختیار دارد.

ازجمله فعالیت‌های ایران خودرو دیزل می‌توان به طراحی و ساخت انواع ماشین‌های سنگین داخلی و خارجی، خدمات پس از فروش انواع کامیون، کشنده، کامیونت، اتوبوس، مینی‌بوس، پیکاپ و انواع ون و عرضه اولین اتوبوس برقی عملیاتی کشور جهت حرکت به سوی انرژی‌های پاک اشاره کرد. موفقیت‌های ایران خودرو دیزل تا آنجایی ادامه یافته است که امروزه آن را به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده خودروساز ایران و منطقه می‌شناسند.

سهامداران عمده

در تحلیل بنیادی نماد خاور به سهامداران بالای 2 درصد، سهامدار عمده گفته می‌شود. اولین و بزرگ‌ترین سهامدار ایران خودرو دیزل، شرکت ایران خودرو (سهامی عام) نام دارد که بیش ار 40 درصد از سهام شرکت را در اختیار دارد. در مقام دوم، شرکت سرمایه‌گذاری سمند قرار دارد که 20 درصد از سهام شرکت را از آن خود کرده است. این دو شرکت سهم عمده‌ای در ارزش نما خاور دارند.

از دیگر عمده سهامداران شرکت ایران خودرو دیزل می‌توان به شرکت سرمایه‌گذاری ترینان سهم اشاره کرد که با حدود 4 میلیارد سهم، 2 درصد از سهام شرکت را در اختیار دارد. 2 درصد از سهام شرکت نیز در اختیار سهامداران حقیقی و 29 درصد سهام در اختیار سایر سهامداران است. در ادامه به بررسی دارایی‌های تحت تملک، میزان سودآوری و پتانسیل رشد سهام خاور می‌پردازیم.

دارایی‌های تحت تملک

شرکت ایران خودرو دیزل خود دارای چندین شرکت وابسته است که در زمینه تولید قطعات مورد نیاز در مونتاژ خودرو فعالیت می‌کنند. یکی از این شرکت‌ها ایدم نام دارد که تولیدکننده موتورهای دیزل تحت لیسانس دایلمر بنز آلمان است. شرکت چرخشگر نیز وابسته به ایران خودرو دیزل است و به عنوان یکی از تولیدکنندگان گیربکس تحت لیسانس ZF آلمان فعالیت می‌کند. گواه نیز یکی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پس از فروش و قطعات یدکی است که سهم مهمی در ارزش سهام خاور دارد.

بر اساس داده‌های دریافتی از اقلام ترازنامه‌ای شرکت ایران خودرو دیزل، مجموع دارایی‌ها در سال مالی 1402 که شامل دارایی‌های جاری، ثابت و نامشهود می‌شوند برابر با 179,633,146 میلیون ریال است. سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت نیز در همین سال مالی برابر با 17 هزار میلیون ریال و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت برابر با 19 هزار میلیون ریال است. موجودی کالای شرکت هم برابر با 31 میلیارد ریال و موجودی نقدی شرکت برابر با 10 میلیارد ریال است.

میزان سوددهی شرکت ایران خودرو دیزل از زمان عرضه اولیه تا به امروز

شرکت ایران خودرو دیزل برای اولین بار نماد خود را با نام خاور در سال 1373 در بازار بورس و اوراق بهادار عرضه کرد. قیمت فعلی این سهام در اردیبهشت 1403 برابر با 2,441 ریال با بازدهی منفی 8 درصد یک ماهه و منفی 30 درصد یک ساله است. بالاترین قیمت ثبت شده سهام خاور در یک سال اخیر مربوط به خرداد 1402 می‌باشد که قیمت سهام در آن زمان برابر با 5,661 ریال بود که بعد از آن سهام روند نزولی خود را تا امروز ادامه داده است.

بررسی میزان سودآوری در تحلیل بنیادی نماد خاور به چند عامل از جمله بازدهی شرکت و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. به گونه‌ای که اگر شرکت سودآوری بالایی داشته باشد و شرایط و اخبار بازار تقاضا برای سهام را افزایش دهد، قیمت و ارزش نماد نیز بالاتر می‌رود. بازدهی شرکت نیز با بررسی صورت سود و زیان شرکت مشخص می‌شود که در ادامه این تحلیل بنیادی به مطالعه آن خواهیم پرداخت.

پتانسیل رشد سهام خاور

اقلام سود و زیان

براساس بررسی‌های انجام شده در سال مالی 1402 سود خالص شرکت برابر با 14,335 هزار میلیون ریال، سود عملیاتی برابر با 22,987 هزار میلیون ریال، سود ناخالص برابر با 30,893 هزار میلیون ریال، میزان فروش برابر با 111,088 هزار میلیون ریال و هزینه‌های مالی برابر با 6,866 هزار میلیون ریال بوده است.

سود مجمع

براساس تصمیم‌گیری‌های صورت گرفته در مجمع منتهی به سال مالی 1401، سود خالص هر سهم برابر با 782 ریال و سود نقدی تقسیم شده میان سهامداران برابر با 120 ریال بوده است. این به این معناست که 15.3 درصد از سود شرکت میان سهامداران تقسیم شده است. این مجمع در تاریخ 14 تیز 1402 برگزار شد و سود آن در 3 آبان همان سال بین سهامداران خاور تقسیم شد.

میزان افزایش سرمایه

سرمایه فعلی نماد خاور برابر با 8636 میلیارد تومان است. در مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ 20 اسفند 1402 افزایش سرمایه 29 درصدی به میزان 2524 میلیارد تومان به تصویب رسید. موضوع این افزایش سرمایه اصلاح ساختار مالی شرکت است که از محل سود انباشته تامین می‌گردد.

نسبت‌های مالی

در تحلیل بنیادی نماد خاور میزان EPS سهام برابر با 693 و نسبت P/E آن برابر با 3.47 است. با توجه به اینکه P/E گروه برابر با 3.94 است، این مقدار متناسب با میانگین گروه بالا رفته است. نسبت P/S سهام نیز برابر با 0.65 است که وضعیت مناسبی از سهام را نشان می‌دهد.

آیا نماد خاور ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟

شرکت ایران خودرو دیزل در سال 1338 تاسیس و سال 1373 با نام نماد خاور در بورس اوراق بهادار فعالیت خود را آغاز کرد. موضوع فعالیت این شرکت عمدتا تولید و فروش انواع خودروهای سبک و سنگین مانند مینی‌بوس، خودرو سواری، ون و اتوبوس است. این شرکت با توجه به اینکه بازدهی مناسبی در 2 سال اخیر داشته، اما قیمت سهام آن به میزان قابل توجهی با کاهش همراه بوده است. به گونه ای که ارزش خاور بازدهی منفی 30 درصد را در یک سال اخیر از خود نشان داده است. اما با توجه به اینکه قیمت سهام به میزان قابل توجهی کاهش داشته، آیا می‌توان پیش‌بینی کرد که سهام پتانسیل رشد بالایی در آینده خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوال باید به بررسی تحلیل بنیادی نماد خاور بپردازیم. این تحلیل با بررسی جایگاه شرکت در صنعت، سهامداران عمده، دارایی‌های تحت تملک، میزان سودآوری و پتانسیل رشد به مطالعه ارزش واقعی سهام می‌پردازد. اگر سهام ارزش واقعی بیش از قیمت فعلی خود داشته باشد، می‌توان گفت که سهام ارزش سرمایه‌گذاری دارد.