9 دقیقه
دولتهای اتحادیه اروپا موضع مشترک درباره یورو دیجیتال
دولتهای عضو اتحادیه اروپا به توافقی کلی درباره رویکردی واحد نسبت به یورو دیجیتال دست یافتهاند؛ پروژهای از نوع ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) که هدف آن تقویت حاکمیت پولی یورو و نوسازی سامانههای پرداخت در سراسر منطقه یورو است. این ابتکار به دنبال افزایش نقش یورو در نظام مالی جهانی و مقابله با رقابت افزاینده از سوی ارزهای پایدار دلار-محور و شرکتهای بزرگ پرداخت است. یورو دیجیتال میتواند هم به عنوان ابزار سیاست پولی و هم بهعنوان سازی برای نوآوری در فینتک و زیرساختهای پرداخت الکترونیکی عمل کند.
پیشینه و جدول زمانی
بانک مرکزی اروپا (ECB) پروژه یورو دیجیتال را در سال 2021 آغاز کرد و کمیسیون اروپا در سال 2023 پیشنویس قوانین رسمی را ارائه داد. کشورهای عضو بیش از دو سال روی همسویی و تدوین یک موضع مشترک کار کردند تا نهایتاً شورای اتحادیه اروپا مانداتی داشته باشد که مسیر قانونگذاری را تعیین کند. گام بعدی، تصویب موضع پارلمان اروپا است تا مذاکرات سهجانبه رسمی (تریلوگ) بین شورای اتحادیه، پارلمان و کمیسیون بتواند آغاز شود. در صورت رسیدن به توافق سیاسی، بانک مرکزی اروپا میتواند آزمایشهای پایلوت را از سال 2027 آغاز کند و احتمال اجرای کامل در سال 2029 هدفگذاری شده است.
این جدول زمانی و مراحل تصمیمگیری نشاندهنده پیچیدگی سیاستگذاری در حوزه ارز دیجیتال بانک مرکزی است؛ چرا که علاوه بر مباحث فنی، ملاحظات حقوقی، سازوکارهای نظارتی، و هماهنگی بین نهادهای ملی و اروپایی نیز باید حل شوند. از جمله مراحل کاری میتوان به طراحی معماری فنی، توسعه استانداردهای رمزنگاری و حریم خصوصی، آزمایشهای مقیاسپذیری و تابآوری، و ارزیابی ریسکهای اقتصادی اشاره کرد. همچنین تحلیل اثرات بر نقدینگی بازار و بانکها و ارزیابی مدلهای توزیع از طریق بانکها یا ارائهدهندگان خصوصی، جزو امور ضروری قبل از اجراست.
قابلیتهای آنلاین و آفلاین
متن
متن
متن
در متن فوق دو خط به اشتباه قرار گرفت، اکنون ادامه مییابد.
متن اصلاحشده:
متن اصلاحشده ادامه دارد تا ساختار بهینه در این بخش حفظ شود و اطلاعات تکمیلی ارائه گردد.
شورای اتحادیه اروپا در متن خود تأکید کرده است که نسخههای آنلاین و آفلاین یورو دیجیتال باید از لحظه انتشار در دسترس باشند. این رویکرد همسو با موضع بانک مرکزی اروپا بوده و با پیشنهاداتی که فقط نسخه آنلاین را کافی میدانستند تفاوت دارد؛ برخی از نمایندگان پارلمانی مطرح کرده بودند که در صورت پوشش نیازهای آفلاین توسط راهحلهای بخش خصوصی، مدل آنلاین میتواند کفایت کند. اما شورای اتحادیه، قابلیت کارکرد آفلاین را برای تابآوری سیستم پرداخت، شمول مالی و استفاده روزمره خرد ضروری میداند.
قابلیت آفلاین شامل سازوکاری است که امکان انتقال یا پرداخت با استفاده از یورو دیجیتال را حتی در شرایط قطع ارتباط اینترنت فراهم کند؛ این موضوع برای محیطهایی با اتصال ناپایدار یا در مواقع اضطراری حیاتی است. راهحلهای فنی پیشنهادشده شامل کیفپولهای سختافزاری یا نرمافزاری با توانایی اعتبارسنجی محلی، استفاده از توکنهای موقت رمزنگاریشده و مکانیسمهای همترازی پساتأیید (deferred reconciliation) است. در عین حال، حفظ امنیت و جلوگیری از تقلب در حالت آفلاین چالش فنی و حقوقی دارد که نیازمند استانداردهای قوی رمزنگاری، پروتکلهای همگامسازی امن و سازوکارهای نظارتی است.
از منظر شمول مالی، امکان پرداخت آفلاین به گروههایی مانند سالمندان، جمعیت مناطق روستایی و کسانی که دسترسی دائمی به اینترنت ندارند، این فرصت را میدهد که از ابزارهای پرداخت دیجیتال بهرهمند شوند. از منظر تابآوری نیز، وقتی بخش خصوصی یا زیرساختهای شبکه دچار اختلال شوند، نسخه آفلاین میتواند جریان پرداختهای خرد و روزمره را حفظ کند. در نهایت، ترکیب عملکرد آنلاین برای تعاملات پیچیده و آفلاین برای موارد حساس، به ایجاد یک اکوسیستم پرداخت مقاومتر و فراگیرتر کمک میکند.
ثبات مالی، محدودیتها و کارمزدها
دولتهای اروپایی بر لزوم وجود ضوابطی به منظور حفاظت از ثبات مالی تأکید کردند. از جمله تدابینی که مورد توافق قرار گرفت، تعیین سقف برای میزان دارایی تبدیلپذیر مشتریان در یورو دیجیتال است؛ این محدودیتها که پیشتر میان وزرای دارایی منطقه یورو مورد بحث قرار گرفته بود، با هدف جلوگیری از حرکت ناگهانی نقدینگی از سپردههای بانکی به CBDC در زمانی کوتاه طراحی شدهاند. انتقال قابلتوجهی از سپردههای بانکی به یورو دیجیتال میتواند جریان وجوه و تسهیلات اعطایی بانکها را مختل کند و بر بازدهی بازار پول و نرخهای بینبانکی تاثیر بگذارد.
شورای اتحادیه همچنین چارچوبی انتقالی برای جبران خدماتدهندگان پرداخت پیشنهاد داد. این چارچوب شامل تعیین حداکثری برای نرخهای اینترچنج و کارمزدهای دریافتی از پذیرندگان (merchant fees) در دورهای پنجساله اولیه است که پس از آن سقف کارمزدها بر اساس هزینههای واقعی عملیاتی یورو دیجیتال تعیین خواهد شد. هدف از این بند، حمایت از اکوسیستم ارائهدهندگان خدمات پرداخت و جلوگیری از شوک قیمتی ناگهانی در بازار هزینههای تراکنش است.
در عمل، تعیین سقف نگهداری مشتری و مکانیزمهای انگیزشی برای انتقال نقدینگی باید با احتیاط و مبتنی بر شبیهسازیهای اقتصادی انجام شود. ابزارهایی مانند نرخ بهره منفی/مثبت بر داراییهای CBDC، مدلهای محدودیت دالان (tiered ceilings)، یا برنامههای تشویقی برای بانکها جهت مدیریت نقدینگی میتوانند بخشی از مجموعه سیاستها باشند. علاوه بر این، مکانیزم نظارت مستمر و بازنگری دورهای این محدودیتها ضرورت دارد تا متناسب با شرایط اقتصادی و تجربه پیادهسازی اصلاح شوند.
خودمختاری راهبردی و تأثیر بازار
مسئولان اروپایی نگرانیهایی درباره وابستگی بیش از حد به غولهای پرداخت مستقر در آمریکا مانند ویزا، مسترکارت و پیپال و همچنین خطر نفوذ ارزهای پایدار صادرشده از خارج به بازار اروپا مطرح کردهاند. ایجاد یک یورو دیجیتال تحت مقررات اروپا به منظور افزایش خودمختاری راهبردی، ترویج رقابت در اکوسیستم پرداخت و ارائه جایگزینی قابلاعتماد از سوی بخش عمومی در برابر استیبلکوینهای خصوصی دنبال میشود. این اقدام همچنین در پی محافظت از حریم خصوصی و امنیت شهروندان بوده و در عین حال فضای نوآوری در فینتک و شبکههای پرداخت را باز نگه میدارد.
از منظر بازار، ورود یک CBDC تنظیمشده میتواند چند اثر مهم داشته باشد: اول، افزایش اعتماد عمومی به پرداختهای دیجیتال که مستقیماً توسط نهاد پولی صادر و تضمین میشود؛ دوم، ایجاد فشار رقابتی بر ارائهدهندگان خصوصی که ممکن است به کاهش هزینهها و بهبود کیفیت خدمات منجر شود؛ سوم، کاهش ریسکهای مرتبط با استفاده گسترده از ارزهای دیجیتال خصوصی که ممکن است تابع سیاستهای ارزی و مالی بیگانه باشند.
با این حال، باید توجه داشت که انتقال بازار به سمت CBDC میتواند مدل کسبوکار بعضی از بازیگران بازار پرداخت را تحت فشار قرار دهد. از این رو سیاستگذاران به دنبال تدوین قواعدی هستند که بین حمایت از نوآوری و حفظ رقابت بازار تعادل برقرار کنند. یکی از راهحلهای مطرح، ایجاد چارچوبهای نظارتی مشخص برای استیبلکوینها، تعریف شفاف نقش بانکها و ارائهدهندگان خدمات پرداخت، و تضمین سازوکارهای دسترسی منصفانه به زیرساخت پرداخت است.
گامهای بعدی
پس از توافق شورای اتحادیه، مذاکرهکنندگان در انتظار موضع پارلمان اروپا خواهند بود. وقتی هر دو نهاد مواضع هماهنگ خود را اعلام کنند، مذاکرات رسمی سهجانبه تعیین چارچوب قانونی نهایی یورو دیجیتال را آغاز خواهند کرد. این مذاکرات احتمالاً موضوعاتی مانند تعاملپذیری (interoperability) با سامانههای پرداخت ملی و بینالمللی، حفاظت از کاربران، تضمینهای حریم خصوصی، اقدامات ضدپولشویی (AML) و نحوه تقسیم نقشها بین بانک مرکزی اروپا و مقامات ملی را تعیین خواهند کرد.
در چارچوب فنی و حقوقی نهایی، باید استانداردهای فنی برای کیفپولها، رابطهای برنامهنویسی (APIs)، و پروتکلهای امنیتی تدوین شود تا امکان سازگاری میان بازیگران مختلف بازار فراهم گردد. موضوعات مرتبط با دادهها—از جمله سیاستهای ذخیرهسازی، دسترسی به دادهها برای مقاصد نظارتی و محدودیتهای استفاده تجاری—نیز از موضوعات حساس خواهند بود. علاوه بر این، مدلهای تامین مالی عملیات یورو دیجیتال، نحوه تعیین کارمزدها و سازوکارهای بازخرید باید شفاف و اقتصادی باشند.
این اجماع یک نقطه عطف در استراتژی ارز دیجیتال اروپا محسوب میشود، چرا که سعی دارد نوآوری را با حفاظتهای سنجیده ترکیب کند تا هم ثبات مالی حفظ شود و هم اعتماد مصرفکننده در فضای رو به تغییر پرداختهای دیجیتال و ارزهای رمزنگاریشده تقویت گردد. همزمان، اجرای موفقیتآمیز یورو دیجیتال نیازمند همکاری گسترده بیندستگاهی، سرمایهگذاری فنی، و فرآیندهای شفاف نظارتی است تا مزایای بالقوه مانند کاهش هزینههای تراکنش، تقویت شمول مالی و افزایش استقلال پولی به صورت پایدار محقق شوند.
یورو دیجیتال همچنین یک فرصت برای تقویت موقعیت یورو در نظام مالی بینالمللی فراهم میآورد؛ با فراهم کردن یک ابزار پرداخت دیجیتال قابل اعتماد و تنظیمشده، اتحادیه اروپا میتواند نقش یورو را در معاملات فرامرزی و مراودات بینالمللی افزایش دهد، بدون اینکه مخاطرات ناشی از استفاده بیحد و حصر از ارزهای دیجیتال خصوصی را بپذیرد. در نهایت، شفافیت در طراحی و اجرای سیاستها، مشارکت ذینفعان بخش خصوصی و عمومی، و انعطافپذیری در مواجهه با چالشهای نوظهور، کلید موفقیت این پروژه خواهد بود.
منبع: crypto
ارسال نظر