سهام بین
اگر قصد سرمایه‌گذاری در سهام خودرویی را دارید، باید در ابتدا بازدهی نمادهای خودرویی را در سال 1402 مورد بررسی قرار دهید.
نمادهای خودرویی یکی از مهم‌ترین گروه‌های صنعتی در بازار بورس تهران هستند که بازدهی آنها می‌تواند روی روند کلی بازار تاثیر بگذارد. اما اگر قصد سرمایه‌گذاری در این گروه را دارید باید در ابتدا بازدهی نمادهای خودرویی را در سال 1402 مورد بررسی قرار دهید. اما چه عواملی باعث ضرر و زیان شرکت‌های خودرویی در چند سال اخیر شده است؟
حواشی متعدد اخیر بر روی بازار خودرو و رشد و تضعیف سهم‌های خودرویی، تاثیرات گسترده‌ای داشته؛ مواردی چون عرضه خودرو در بورس کالا، افزایش قیمت کارخانه‌ای شرکت‌ها و قیمت گذاری دستوری مهم‌ترین اخبار حول مسائل خودرو در یک سال اخیر بوده‌اند که هر کدامشان برای دگرگون کردن کلیه‌ی نمادهای خودرویی، کافی بودند!
در ادامه به معرفی نمادهای گروه خودرویی، میزان همبستگی نمادهای گروه، چالش‌های این گروه سهامی، عوامل تاثیرگذار بر رشد یا عدم رشد و وضعیت یکسال اخیر برترین سهام‌های گروه خودرو می‌پردازیم.
بورس خودرو چیست؟
برای بررسی میزان بازدهی نمادهای خودرویی، ابتدا باید با مفهوم بورس خودرو آشنا شویم. به عرصه خرید و فروش سهام شرکت خودرویی داخلی در بازار بورس، بورس خودرو گفته می‌شود. در این بخش علاوه بر شرکت‌های خودروساز، شرکت‌های تولیدکننده قطعات خودرو نیز قرار دارند. بازار بورس خودرو یکی از فعال‌ترین بخش‌های بورس است و در حال حاضر بیش از 30 شرکت، سهام خود را در این بخش عرضه کرده‌اند و روزانه سهام این شرکت‌ها درحال خرید و فروش است. این شرکت‌ها با حرف "خ" در اول نمادشان قابل شناسایی هستند.
شرکت‌های فعال در بورس خودرو به دو گروه اصلی تولید وسایل نقلیه و موتوری و تولید قطعات یدکی و جانبی تقسیم می‌شوند. همچنین، زیرگروه اول به دو زیر گروه تولیدکنندگان اتومبیل‌های سواری و وانت و تولیدکنندگان انواع کامیونت، کامیون سنگین، اتوبوس و مینی بوس تقسیم می‌شوند. از میان سهام‌های گروه خودرو می‌توان به خساپا (شرکت خودروسازی سایپا)، خودرو (ایران خودرو)، خپارس (پارس خودرو)، خکرمان(کرمان خودرو)، خزامیا (شرکت خودروسازی زامیاد) خاور (کارخانه ایران خودرو دیزل) و خکاوه ( شرکت خودروسازی سایپا دیزل) اشاره کرد.
لیدر بورس خودرو و میزان همبستگی نمادها به یکدیگر
بورس تهران یک بازار لیدر محور است. لیدر به معنای یک راهنماست که می‌تواند روی نمادهای دیگر نیز تاثیر بگذارد. یکی از مهم ترین فاکتورهای تعیین لیدر در بازار بورس، میزان حجم معاملات است. در حال حاضر نماد خودرو بیشترین حجم معاملات را دارد و تفاوت آن با برترین سهام‌های گروه خودرویی بسیار چشمگیر است. این نماد آنچنان تاثیرگذار است که گاهی آن را لیدر کل بازار بورس می‌نامند. افزایش یا کاهش قیمت این نماد تاثیر زیادی روی هم گروه‌های خودرویی خود دارد.
همبستگی نمادهای گروه خودرو نیز به همین معناست. تمام نمادهای این گروه بر یکدیگر همبستگی دارد و با تغییر در حجم معاملات و یا قیمت یکی از آنها، بقیه نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این عامل می‌تواند نقش تعیین کننده ای در زمان خرید و فروش سهم بگذارد. البته تغییر قیمت در قطعات یا محصولات و یا گزارشات فروش، گاها موجب جدا شدن مقطعی سهمی خاص از سایر سهم‌ها می‌شود.
چالش‌های گروه خودرو در بورس
جهت بررسی میزان بازدهی نمادهای خودرویی به چالش‌های پیش روی این نمادهای می‌پردازیم.
زیان‌های مالی
نمادهای خودرویی به عنوان لیدر گروه‌های دیگر در بورس، موجب جهت دهی به بازار بورس می‌شوند. اما متاسفانه زیان‌های مستمری که این صنعت سال‌هاست با آن دست و پنجه نرم می‌کند، می‌تواند باعث کاهش رشد سهام آن در بازار سرمایه شود. اوضاع حاکم بر شرکت‌های ایران خودرو و سایپا نشان می‌دهد که این شرکت‌ها از سال 91 تا نیمه نخست امسال، دوران پرفراز و نشیبی را تجربه کردند. به گونه‌ای که بر اساس محاسبات انجام شده، زیان انباشته دو گروه خودروسازی سایپا و ایران خودرو به میزان 118 هزار میلیارد برآورد شده است.
قیمت گذاری دستوری
یکی دیگر از عوامل موثر بر بازدهی برترین سهام‌های گروه خودرو، قیمت گذاری دستوری است. زیان انباشته 118 هزار میلیاردی دو شرکت ایران خودرو و سایپا به دلیل قیمت گذاری دستوری است. چراکه این سیاست باعث اختلاف شدید قیمت خودرو در کارخانه و بازار آزاد و همچنین افزایش بدهی خودروسازان شده است. همین قیمت‌های دستوری و اختلاف قیمت بازار و کارخانه، زمینه‌ای برای سودهای بادآورده دلالان و واسطه گران ایجاد کرده است. البته اخیرا خبرهایی در رابطه با حذف قیمت‌های دستوری رسیده که آن هم در صورتی امکان پذیر است که خودروهای اقتصادی و رقابت پذیرتری تولید شوند.
نوسانات قیمت ارز
یکی دیگر از عوامل موثر بر بازدهی نمادهای خودرویی، نوسانات قیمت ارز است. یک خودرو از هزاران قطعه ساخته شده است که بیشتر آنها وارداتی هستند. یک نوسان ساده در قیمت ارز می‌تواند موجی از افزایش قیمت‌ها و گرانی خودرو را به همراه داشته باشد. اما سیاست قیمت گذاری دستوری در صنعت خودروسازی، اجازه افزایش قیمت به شرکت‌های تولیدکننده خودرو نمی‌دهد و این باعث افزایش ضررهای این شرکت‌ها می‌شود. در نتیجه می‌توانیم شاهد سقوط این سهام‌ها را در بورس تهران باشیم.
وجود تحریم‌ها
تحریم‌های موجود یکی از عوامل تاثیرگذاری هستد که می‌توانند قیمت خودرو را با چالش همراه کنند. از آنجایی که بخشی از مواد اولیه ساخت خودروها از طریق واردات تامین می‌شود، تحریم و یا کمبود قطعات می‌تواند باعث افزایش قیمت خودرو شود. در نتیجه این قطعات باید در داخل کشور تولید شوند، اما به دلیل عدم وجود نقدینگی لازم، این امر امکان پذیر نخواهد بود. افزایش قیمت هم بر روی میزان تقاضا تاثیر می‌گذارد و خودروساز را با چالش مواجه می‌کند.
عوامل تاثیرگذار بر افزایش یا کاهش قیمت نمادهای خودرویی
از عوامل موثر بر بازدهی نمادهای خودرویی می‌توان به عوامل کلان و محیطی، عوامل صنعتی و عوامل خرد یا درون شرکتی اشاره کرد که در ادامه به بررسی این مواد می‌پردازیم.
عوامل کلان و محیطی
عوامل کلان و محیطی شامل مفاهیمی چون شرایط سیاسی کشور، وضعیت اقتصادی ایران و جهان، بودجه سالانه، سیاست‌های مالی، ارزی و نرخ تورم است. این عوامل در حوزه اختیارات بورس نیستند، اما می‌توانند روی بازدهی برترین سهام گروه خودرو تاثیر بگذارند. برای مثال، اگر دولت در بودجه سالانه خود روی صنعت خودروسازی تمرکز کرده باشد، سوددهی این شرکت‌ها افزایش خواهند داشت. از طرف دیگر، اگر نرخ سود این شرکت‌ها از نرخ تورم بیشتر باشد، می‌توانیم شاهد افزایش بازدهی این نمادها در بورس باشیم.
عوامل صنعتی
تصمیم گیر‌های حوزه صنعت یکی دیگر از عوامل موثر بر میزان بازدهی نمادهای گروه خودرویی است. عوامل صنعتی شامل نحوه قیمت گذاری، میزان عرضه و تقاضای تولیدات، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کلان و تحولات تکنولوژی است. برای مثال، گاهی دولت در جهت قیمت گذاری با هدف تنظیم بازار، قیمت خودروهای داخلی را تغییر می‌دهد. این اقدامات می‌تواند روی سهام بورسی گروه‌های خودروسازی تاثیر بگذارد و قیمت آنها را دستخوش تغییرات کند. به همین جهت هر سرمایه‌گذاری باید با این عوامل آشنا باشد و در زمان مناسب نسبت به خرید و فروش سهم اقدام کند.
عوامل خرد یا درون شرکتی
عوامل خرد یا درون شرکتی از جمله عواملی است که به وضعیت داخلی شرکت‌ها مربوط است و مستقیم روی قیمت برترین سهام گروه خودرو تاثیر می‌گذارد. این عوامل شامل p/e، افزایش سرمایه شرکت‌ها، ترکیب سهامداران، میزان EPS، ثبات روند EPS، نوسانات قیمت سهام، ریسک هر سهم و شفاف سازی اطلاعات مالی است. برای مثال، افزایش میزان سود پیش بینی شده و تقسیم مناسب سود بین سهامداران باعث افزایش بازدهی نمادهای خودرویی می‌شود.
وضعیت یکسال اخیر گروه خودرو
خگستر
خگستر (گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو) یکی از مهم ترین نمادهای خودرویی است که در برهه‌هایی از زمان با تقاضای بالایی برای خرید مواجه بوده است. در یکسال اخیر، EPS این نماد برابر با 116 بوده که نسبت به شرکت‌های پتروشیمی رقم پایینی است، اما در مقابل شرکت‌های خودرویی دیگر وضعیت بهتری داشته است. در دوره 12 ماهه منتهی به اسفند 1401، نسبت P/E این شرکت برابر با 117 و سود خالص آن 60 بوده که نسبت به سال قبل با 36 درصد کاهش همراه بوده است.
خساپا
خساپا از جمله نمادهای بورسی است که بیش از نمادهای دیگر تحت تاثیر قیمت‌های دستوری، متحمل زیان شده است. این نماد در یک سال اخیر دارای EPS منفی 470 بوده که وضعیت نابسامان این گروه خودرویی را نشان می‌دهد. اما نکته مثبت در مورد این نماد این است که نسبت P/S آن در محدوده 0.78 است که ممکن است در آینده وضعیت زیان ده آن را جبران کند.
خودرو
بر اساس ارزیابی بازدهی نمادهای خودرویی، خودرو که زمانی به عنوان لیدر این گروه شناخته می‌شد، در یکسال اخیر EPS برابر با منفی 342 داشته است. این نماد در مقایسه با خساپا نسبت P/S بهتر و در محدوده 0.38 داشته که نشان از وضعیت فروش خوب آن در بازار بورس است.
خزامیا
خزامیا یکی از نمادهای سودساز در بین برترین سهام‌های گروه خودرو بوده و میزان سودآوری آن برای هر سهم به میزان 470 ریال بوده است. نسبت P/E این نماد نیز در محدوده 25 و نسبت P/S آن در محدوده 0.45 است که وضعیت خوبی را نسبت به دیگر گروه‌های خودرویی نشان می‌دهد.
چشم انداز سهام‌های گروه خودرو در سال 1402
با وجود ضرر و زیان‌های برترین سهم‌های گروه خودرویی، هنوز هم این سهام به دلیل حجم معاملات بالایی که دارند، به عنوان لیدر گروه‌های صنعتی دیگر شناخته می‌شوند. اما آیا میزان ضرر و زیان این نمادها تا آخر امسال جبران خواهد شد؟ با توجه به کاهش نرخ دلار، وعده‌های مسئولین برای حذف قیمت‌های دستوری و ورود پول حقیقی به این بازار می‌توان انتظار داشت تا مقداری از ضررهای این صنعت جبران شود و بازدهی نمادهای خودرویی افزایش یابد.
