کارشناس بازار سرمایه مطرح کرد:

سیاست ضد بورس بانک مرکزی و علت رشد ۲۰۰ میلیارد دلاری ارزش روز سهام

کارشناس بازارسرمایه با اشاره به دلیل رشد ۲۰۰ میلیارد دلاری ارزش روز سهام در کمتر از ۱۵ ماه گفت: کاهش دستوری نرخ ارزها توسط بانک مرکزی، سیاستی کاملا ضد بورس بود.

 مهدی قلی پور درخصوص بورس های مطرح کشور‌ها به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: آمریکا با بازار سهام داخلی ۳۰ هزار میلیارد دلاری (بدون شرکت‌های خارجی فهرست شده) بزرگترین بازار‌ سرمایه دنیا را دارد. پس از آن چین با ۱۰ هزار میلیارد دلار (با لحاظ بازار سهام ۴ هزار میلیارد دلاری هنگ کنگ) جزو دومین کشورهای دنیا از نظر ارزش بازار قرار دارد.

وی افزود: البته این ارقام با نرخ بازار دلار در چین و بدون در نظر گرفتن برابری قدرت خرید است و با لحاظ آن ارزش بازار سرمایه چین به نصف آمریکا می‌رسد. ژاپن با ارزش بازار ۵ هزار میلیارد دلاری، فرانسه با ارزش بازار ۲.۳ هزار میلیارد دلاری و کانادا با نزدیک به ۲ هزار میلیارد دلار ارزش بازار رتبه‌های بعدی را دارند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: کشورهای بریتانیا، آلمان، سوئیس، کره، استرالیا و هلند با ارزش بازار سهام بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار هستند. برزیل و آفریقای جنوبی، اسپانیا، سنگاپور، روسیه، ایتالیا و تایلند کمتر از ۱۰۰۰ و بیشتر از ۵۰۰ میلیارد دلار ارزش بازار دارند. در کشور‌های منطقه، عربستان با ۴۹۰ میلیارد دلار بزرگ‌ترین بازار سهام منطقه را دارد و امارات با ۲۳۰ میلیارد دلار و ایران با ۲۰۰ میلیارد دلار رتبه‌های بعدی را دارند. قطر، ترکیه، کویت و‌ پاکستان هم کمتر از ۲۰۰ و بیشتر از از ۹۰ میلیارد دلار ارزش بازار دارد.

افزایش ارزش بازار شرکت بورس تا ۳۰۰ میلیارد دلار

قلی پور عنوان کرد: بورس ایران سال‌ها است که ارزشی بین ۸۰ تا ۱۱۰ میلیارد دلار داشته ولی سال گذشته ارزش بازار این بورس تا ۳۰۰ میلیارد دلار هم افزایش یافته بود که با رشد اقتصادی در مقایسه با کشور‌های منطقه و جهان متناسب نبود. البته عمده رشد به دلیل انتظار تضعیف ریال بود که محقق نشد.

وی درخصوص قوانین و ابزارهای حمایتی کشور‌های مختلف از بازار سهام توضیح داد: روش‌های حمایتی مختلفی در بازار‌ها وجود دارد ولی عمدتا مقطعی و برای مواقع بحرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین حمایت از بازار سرمایه یک کشور، داشتن ثبات اقتصادی در کنار آموزش، ارتقای دانش و نهاد‌های مالی توسعه یافته‌تر است. ثبات اقتصادی در راستای نرخ‌های ارز، ارزش پول ملی، نرخ‌های بهره، سیاست‌های دولت‌ها در مالیات و عوارض واردات و صادرات، قیمت گذاری‌ها و نیز ثبات در قوانین و مقررات از همه چیز مهم‌تر است.

مهمترین ابزار حمایتی در کشور‌های توسعه یافته غربی

کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: مهمترین ابزار حمایتی در کشور‌های توسعه یافته غربی شامل سیاست‌های مالی و پولی، تغییرات در نرخ‌های بهره و مالیات است. با این حال تزریق منابع کلان به بازار‌ها و ورود دولت به سهامداری شرکت‌ها و نیز صندوق‌های حمایتی در مواقع بحرانی استفاده شده است.
ابزار‌ها و بازار‌های مشتقه با حجم معاملات بالا، ابزار‌های مناسبی برای پوشش ریسک را در اختیار فعالان می‌گذارند. کشور‌های کمتر توسعه یافته، محدودیت‌ های معاملاتی مثل دامنه نوسان و حجم مبنا را به عنوان ابزاری برای کنترل نوسانات بکار گرفته‌اند. صندوق‌های حمایتی از بازار هم در برخی کشور‌ها وجود دارد.

قلی پور در خصوص قوانین و حمایت‌های صورت گرفته از بازار سرمایه ایران گفت: حمایت‌ها معمولا برای سهامدار خرد مطرح می‌شود و عمدتا در خصوص دسترسی منصفانه به اطلاعات مقررات، تصویب و اعمال می‌شوند. در ایران قوانین پنج ساله توسعه و قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۸۴ و دستورالعمل‌ های بعدی در سازمان بورس، بانک مرکزی و یا سایر بخش‌ها مبنای سیاست‌های حمایتی هستند و قوانین بودجه سالانه نیز نقش موثری در وضعیت بازار دارد.

به گفته وی، نهاد‌های مالی متنوعی در قانون بازار سرمایه طرح و کم کم اجرایی شده‌اند که شامل، تشویق روش‌ها و واسطه‌های مالی برای سرمایه‌ گذاری غیر مستقیم (توسعه سبدگردان‌ها، تامین سرمایه‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری)، توسعه مشاوره و آموزش (شرکت‌های مشاوره، تحلیل داده، ...)، توسعه نهاد‌های تثبیت کننده بازار (بازارگردان‌ها، بازارگردان اختصاصی، صندوق توسعه بازار، صندوق تثبیت بازار)، توسعه شفافیت در اطلاعات شرکت‌ ها (لزوم ثبت شرکت‌های سهامی عام در و بهبود کمی و کیفی اطلاع رسانی‌ها برای بنگاه‌های پذیرفته شده در بازارها) است.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اکنون برنامه مشوق‌های مالیاتی نیز وجود دارد که مهم‌ترین آن تخفیف مالیاتی ۱۰ درصدی شرکت‌های بورسی و کاهش زیاد در مالیات و حق تمبر در افزایش سرمایه‌ها بود. اخیرا هم بسته جدید سازمان مشوق‌های مالیاتی برای حمایت از سهام، تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی، بازگشت مالیات از محل بازار از خزانه به صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار و نیز آسان‌گیری‌هایی در مورد انتشار اوراق بدهی برای تامین مالی برای حمایت از بازار سرمایه به تصویب رسیده است.

متورم شدن سهام به دلیل پیش بینی اشتباه!

قلی پور در خصوص مشکلات بازار سرمایه تصریح کرد: بازار سرمایه ۱۰۰ میلیارد دلاری در کمتر از ۱۵ ماه در شرایطی که رشد اقتصادی منفی بود به ۳۰۰ میلیارد دلار رسید و این رشد ارزش دلاری با فرض لحاظ ۵۰ میلیارد دلار عرضه اولیه جدید، بازار را به شدت متورم کرده بود. البته دلیل متورم شدن سهام، تحلیل اشتباه فعالان نبود بلکه بازار ارز و سرمایه پیش بینی اشتباهی از انتخابات آمریکا داشت. بازار فکر می‌کرد دلار به ۵۰ هزار تومان برسد و در آن صورت، ارزش دلاری بازار سرمایه به کمتر از ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. اما انتظارات رشد شدید دلار به واسطه انتخاب بایدن تعدیل شد و ارزش بازار به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار رسید و این ۱۰۰ میلیارد دلار افت به واسطه تعدیل انتظارات از ارزش ریال بود.

وی افزود: ارزش فعلی ۲۰۰ میلیارد دلاری بازار سرمایه نیز صرفا با لحاظ قیمت‌های جهانی که به شدت افزایش یافته قابل توجیه است و اگر این رشد قیمت‌های جهانی وجود نداشت، بورس می‌توانست تا ۳۰ میلیارد دلار دیگر افت کند. بنابراین مشکل اصلی، تعدیل شدید انتظارات بود که زور اقدامات حمایتی دولت و سازمان بورس به این مشکل نرسید. البته دستور رئیس جمهور برای کاهش نرخ دلار برای تحویل کار به دولت بعدی بسیار اثرگذار بود و این اقدام غیرمنطقی بازار را نابود کرد چرا که تورم ریالی رکورد می‌زد و از آن طرف تقویت ریال انجام شد.

قلی پور در خصوص سیاست‌های ضد بورسی بانک مرکزی گفت: کاهش دستوری نرخ ارزها توسط بانک مرکزی، سیاستی کاملا ضد بورس بود چرا که بانک مرکزی افزایش نرخ بهره بین بانکی و انتشار اوراق بدهی با بازدهی تا سرسید بالای ۲۰ درصد را پیگیری کرد و در این مدت تلاش بورسی‌ها گرفتن سرعت کاهش قیمت‌ها با ابزار‌هایی مثل کنترل دامنه نوسان، حجم مبنا، اجبار بازارگردانی، ممانعت از فروش حقوقی و غیره بود. ولی امید می‌رود با ثبات در متغیر‌های کلان اقتصادی و تزریق منابع جدید از محل‌های مختلف دیده شده در بسته جدید دولت و بورس، کم کم وضعیت بازار بهبود یابد.