پاسخ وزیر اقتصاد به انتقادات عدم پیش بینی تحولات و حمایت از بورس در سال ۹۹

وزیر اقتصاد با پاسخ به انتقادات مبنی بر عدم پیش بینی تحولات و حمایت از بورس در سال ۹۹ ، اقدامات برای بهبود وضعیت را اعلام کرد و گفت: سهم بورس در تامین مالی اقتصاد باید به ۵۰ درصد برسد.

 

 فرهاد دژپسند در مراسم رونمایی از پنجره واحد خدمات بازار سرمایه اعلام کرد: بازار سرمایه در سال ٩٩ پربازده‌ترین بازار در میان سایر بازارهای مالی بود و با بازدهی ١۵۵ درصدی همراه بود. بازار سرمایه در اقتصاد جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده و برای برون رفت از شرایط فعلی اقتصاد باید به بازار سرمایه تکیه کرد.

تلاش بر این بود در سال ٩٩ بازاری هوشمند وجود داشته باشد اما وجود برخی از مشکلات منجر به عدم دستیابی کامل به این موضوع شد. سال ٩٩ برای بازار سرمایه خاص بود و این امر حتی در برنامه نامزدهای ریاست جمهوری تبلور یافت. زیرا یکی از عناوین اصلی گفته‌ها و برنامه‌های نامزدها، بورس بود. حتی بعد از شهادت سردار سلیمانی درخواست شد بازار سهام چند روزی بسته شود. همان زمان دغدغه ها در شورای عالی بورس تهییج برای افزایش حضور مردم در بورس بود و خوشبختانه از این دوره سخت، بدون کوچکترین بحران و مشکلی عبور شد.

دو راهکار مواجهه با افزایش تقاضا در بازار سرمایه در سال ٩٩

برخی این سوال را مطرح می کنند که به چه دلیل تحولات بازار را پیش بینی نکرده بودید؟ در حالی که پیش بینی شده بود. اواخر دی سال ۹۸ در جلسات شورای عالی بورس این موضوع اندیشیده شد که چگونه باید به افزایش تقاضاها در بازار سرمایه بصورت منطقی پاسخ داده شود. یک راهکار مواجهه این بود که تقاضا سرکوب و ورودی ها مسدود شود. این روش باعث می شد اقبال به سمت بازار سرمایه را با دلسرد کردن پاسخ داد.

راهکار دیگر این بود که قدرت میزبانی مهمانان به بازار سرمایه را افزایش داد و قابلیت هایی ایجاد کرد که اگر مراجعات افزایش پیدا کرد از طریق اصولی آن را مدیریت کرد. زمانی که تقاضا افزایش پیدا می کند، مجرای اصولی پاسخگویی به تقاضا این است که افزایش عرضه را هموار و تسهیل کرد. اما راهکار درست و توسعه طلبانه این بود که مدیران بازار سرمایه همانطور که ریسک پذیری یکی از مولفه های اصلی بازار سرمایه است، ریسک بازار بپذیرند و شجاعانه راه های اصولی و منطقی دیگر برای پایداری و تضمین آن را اجرا کنند.

در بهمن ۹۸ موضوع افزایش شناوری شرکت‌های بورسی وابسته به دولت مورد بحث قرار گرفت و مصوبه ای ابلاغ شد که اگر از اردیبهشت سال ۹۹ به بعد شرکتی اقدام به اجرای تعهدات در این حوزه نکند، شامل برخی از جرایم خواهد شد. همچنین در سال ۹۸ مشوق‌هایی مانند معافیت های مالیاتی شرکت‌ های بورسی مورد بحث قرار گرفت بدین صورت که مالیات سال های گذشته شرکت‌ ها مد نظر قرار نگیرد.همه پیشنهادات مطرح شده در راستای بهبود وضهیت بازار نیازمند قانون بود که همان زمان از مجلس درخواست شد تا پیشنهادات را در ردیف‌های بودجه لحاظ کنند اما این موضوع با موفقیت همراه نشد.

آغاز برنامه‌های حمایت از بازار سرمایه از فصل سوم سال ۹۸

برخی اعلام کردند که وزارت اقتصاد تا تیر سال ۹۹ در خواب بود و توجهی نسبت به بازار سرمایه نداشت و بعد از آن مسایلی را برای حمایت از بازار عنوان کرد در حالی که همه برنامه‌های حمایتی اعلام شده از سه ماهه سوم سال ۹۸ آغاز اما در این میان با تاخیر در تصویب قوانین روبرو شد.

در دورانی که میزان تقاضا با افزایش همراه شد، حقوقی ها پاسخگوی تقاضای سهامداران بودند و اگر اقدام به عرضه سهام نمی کردند، زمینه تشکیل حبابی وسیع‌تر فراهم می شد.

اقدامات انجام شده در راستای بهبود وضعیت بازار

میزان شناوری سهام شرکت‌های وابسته به دولت از ۸ به ۲۵ درصد افزایش داده و همزمان با آن زمینه افزایش میزان عرضه اولیه‌ها فراهم شد. با توجه به اینکه پذیرش شرکت‌ها در بورس نیازمند سه سال زمان است، اقداماتی انجام شد تا به شرط تکمیل بودن پرونده شرکت ها، زمان پذیرش به یک ماه کاهش پیدا کند.

انتشار صورت های مالی سازمان بورس برای نخستین بار هم اقدامی جسورانه بود. این سازمان ١.۹ هزار میلیارد تومان از درآمد را برای کمک به صندوق تثبیت بازار اختصاص داد.

عرضه تنها ۳۲ هزار میلیارد تومان سهام دولتی در بورس

برخی اعدادی عجیب و غریب را از فروش سهام دولت در بازار سرمایه اعلام می کنند در حالی که ارقام اعلامی اشتباه است و طبق آمار موجود فقط ۳۲ هزار میلیارد تومان سهام دولتی و ۶۲ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی عرضه کرد. خریداران اوراق بدهی نیز بخش خصوصی بود که در این سال ۵.۵ برابر سال قبل از این طریق تامین مالی کرد.

برخی افراد متاسفانه حقیقی ها را ترساندند، نااطمینانی را تقویت کردند و با تحلیل های غلط سعی کردند حقوقی ها را زیر سوال ببرند. این افراد با طرح این سوال که چرا در شرایطی که بورس های دنیا در جریان گسترش ویروس کرونا روندی منفی دارند، بورس ایران مثبت است در بازار ترس زیادی ایجاد کردند.

اما این مقایسه صحیحی نیست. چرا که سود شرکت های بورسی در سال ۹۹ بطور متوسط ۲.۶ برابر، برخی گروه ها ۱۴.۵ برابر و برخی نیز تا ۶ برابر رشد داشت از این رو، بهبود تقاضا در این شرایط نباید با بورس های جهانی مقایسه می شد.

ضرورت افزایش سهم بازار سرمایه از تامین مالی به ۵۰ درصد

سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد باید به ۵۰ درصد برسد. بارها درباره این موضوع تذکر داده شده که سهامداران باید برای حضور در بازار سه اصل مطالعه، مشاوره و معامله را مورد توجه قرار دهند. با توجه به تاکیدات صورت گرفته برای انجام سرمایه گذاری غیرمستقیم این نوع سرمایه گذاری در سال گذشته نسبت به سال ۹۸ به میزان دو برابر افزایش یافت.

بازار سرمایه مشکلات سایر بازارها را مدیریت کرد

در دوره ای که تقاضا رو به رشد بود، بازار سرمایه مشکلات سایر بازارها را مدیریت کرد. طبیعی است که دولت مردم را به بازار سرمایه دعوت کند. چراکه بورس باید ۵٠ درصد نیاز تامین مالی را برآورده سازد. اوج تبلور جایگاه بازار سرمایه در سیزدهمین دوران انتخابات ریاست جمهوری بود که وعده های مثبتی از سوی نامزدها درخصوص بازار سرمایه داده بود به گونه‌ای که دیگر جایگاه این بازار با مناظره های دوره های قبلی انتخابات قابل مقایسه نیست. 

در دوره‌های گذشته، برخی از نامزدها به گونه ای در مورد بورس صحبت می کردند که گویا با پیروزی در انتخابات، سازمان بورس را تعطیل خواهند کرد در حالی که در این دوره، صحبت اصلی همه نامزدها در مورد بازار سرمایه بود و با توجه به این موضوع می توان گفت این بازار جایگاه اصلی را در اقتصاد و میان مردم پیدا کرده است.